سرویس خبری ایران من: توافق صلح اخیر میان آذربایجان و ارمنستان با میانجیگری آمریکا و ایجاد گذرگاه ترانزیتی جدید در منطقه قفقاز، واکنش‌های شدیدی از سوی مقامات ایرانی در پی داشته است. این توافق که شامل اجاره ۹۹ ساله گذرگاه به آمریکا می‌شود، تعادل ژئوپلیتیک منطقه را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
مخالفت ایران با گذرگاه ترانزیتی
یک مشاور ارشد رهبر جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که تهران با ایجاد گذرگاهی در نزدیکی مرزهای خود، که قرار است جمهوری آذربایجان را به جمهوری خودمختار نخجوان متصل کند، مخالف است. این طرح بخشی از توافق صلح میان آذربایجان و ارمنستان با میانجیگری آمریکا است.
واکنش مشاور رهبری به طرح آمریکایی
علی‌اکبر ولایتی، مشاور آیت‌الله علی خامنه‌ای در امور سیاست خارجی، روز شنبه به خبرگزاری تسنیم گفت: «قفقاز یک سرزمین بی‌صاحب نیست که آقای ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، بخواهد آن را اجاره بدهد. ترامپ گویا تصور می‌کند دلال معاملات ملکی است و می‌خواهد زمینی یا منطقه‌ای را اجاره کند.»
او با توصیف منطقه قفقاز به‌عنوان «یکی از حساس‌ترین نقاط جغرافیایی جهان» هشدار داد که این گذرگاه «به گورستانی برای مزدوران ترامپ» تبدیل خواهد شد.
جزئیات توافق صلح و دالان زنگزور
گذرگاه موسوم به «دالان زنگزور» که باکو و آنکارا برای اتصال سرزمین اصلی آذربایجان به نخجوان از طریق خاک ارمنستان پیگیری می‌کردند، روز جمعه در جریان توافق صلحی که در کاخ سفید میان رهبران آذربایجان و ارمنستان امضا شد، به‌عنوان بخشی از این توافق معرفی شد. در این مراسم، مسیر پیشنهادی با عنوان «مسیر ترامپ برای صلح و رونق بین‌المللی» معرفی شد.
طبق مفاد توافق، ایالات متحده برای مدت حداکثر ۹۹ سال حق انحصاری توسعه این مسیر ترانزیتی در جنوب ارمنستان را خواهد داشت؛ مسیری که سرزمین اصلی آذربایجان را به نخجوان – هم‌مرز با ترکیه – متصل می‌کند.
پیامدهای ژئوپلیتیک و هشدارها
مقام‌های آمریکایی این توافق را یک پیروزی برای واشنگتن و شکستی برای روسیه، ایران و چین توصیف کرده‌اند. اگرچه این بیانیه صلح از نظر حقوقی الزام‌آور نیست، اما رهبران حاضر در مراسم امضا ابراز اطمینان کرده‌اند که مفاد آن اجرا خواهد شد.
ولایتی هشدار داد که اجرای این گذرگاه، موقعیت ژئوپلیتیک منطقه را تغییر می‌دهد، مرزها را جابه‌جا می‌کند و «در واقع برای تجزیه ارمنستان طراحی شده است».
او افزود: «ایده اجاره دادن یک گذرگاه به کشور دیگر، ساده‌لوحانه است و ترامپ خودش را به نادانی زده. چنین ادعایی، که ترامپ بتواند در این سوی جهان یک گذرگاه را اجاره کند، مثل این است که کسی از اینجا برود و کانال پاناما را برای خودش اجاره کند. این غیرممکن است و رخ نخواهد داد.»
به گفته ولایتی، ایران بر این باور است که روسیه نیز از نظر راهبردی با این گذرگاه مخالف است.
