سرویس خبری ایران من: در شرایطی که منطقه خاورمیانه شاهد تنش‌های سیاسی و نظامی گسترده است، موضع روسیه در قبال برنامه هسته‌ای ایران تغییر قابل‌توجهی یافته است. این تحولات که پس از درگیری‌های اخیر میان ایران و اسرائیل شدت گرفته، نشان‌دهنده پیچیدگی روابط ژئوپلیتیک منطقه و تأثیر آن بر مذاکرات هسته‌ای است.
موضع جدید پوتین در مورد برنامه هسته‌ای ایران
رئیس‌جمهور روسیه در هفته‌های اخیر به دونالد ترامپ، همتای آمریکایی‌اش، و مقام‌های ایرانی اعلام کرده که از توافق هسته‌ای‌ای حمایت می‌کند که بر اساس آن ایران هیچ‌گونه توانایی غنی‌سازی اورانیوم نداشته باشد.
روسیه طی سال‌ها نقش اصلی را در حمایت دیپلماتیک از برنامه هسته‌ای ایران ایفا کرده است. اما در حالی که مسکو به‌طور علنی از حق ایران برای غنی‌سازی دفاع می‌کند، پوتین بعد از جنگ ۱۲ روزه میان اسرائیل و ایران، در مذاکرات خصوصی موضع سخت‌گیرانه‌تری اتخاذ کرده است.
واکنش مقامات بین‌المللی و گزارشات منابع مطلع
طبق اطلاعاتی که سه مقام ارشد اروپایی و یک مقام بلندپایه اسرائیلی در اختیار رسانه‌ها قرار داده‌اند، مسکو ایرانیان را ترغیب کرده تا با ایده «صفر غنی‌سازی» موافقت کنند.
دو منبع مطلع گفته‌اند روسیه همچنین دولت اسرائیل را در جریان موضع پوتین قرار داده و اعلام کرده که او از حذف کامل ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم ایران حمایت می‌کند. یکی از مقامات ارشد اسرائیل تأیید کرده: «ما می‌دانیم این همان موضعی است که پوتین به مقام‌های ایرانی منتقل کرده است.»
رئیس‌جمهور روسیه این دیدگاه را در تماس‌های تلفنی هفته گذشته با دونالد ترامپ و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، هم مطرح کرده است.
تأثیر حملات نظامی و شرایط کنونی
حملات نظامی آمریکا و اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران خسارت قابل‌توجهی وارد کرده، اما همه ذخایر اورانیوم غنی‌شده با درصد بالا را از بین نبرده است. هنوز مشخص نیست که آیا برخی سانتریفیوژها از این حملات جان سالم به در برده‌اند یا خیر.
ترامپ به‌صراحت اعلام کرده که به‌دنبال یک توافق هسته‌ای تازه با ایران است. اگر مذاکراتی در هفته‌های آینده آغاز شود، حذف کامل غنی‌سازی اورانیوم در داخل خاک ایران یکی از شروط اصلی آمریکا خواهد بود.
موضع ایران و آینده مذاکرات
ایران همواره تأکید داشته که در هر توافقی باید حق حفظ ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم را برای خود محفوظ نگه دارد.
پوتین و دیگر مقامات روسی در هفته‌های اخیر بارها به‌طور مستقیم به ایرانیان گفته‌اند که از توافقی با محوریت «صفر غنی‌سازی» حمایت می‌کنند.
یکی از مقامات بلندپایه اروپایی که در جریان جزئیات مذاکرات است، گفته: «پوتین مایل است حذف غنی‌سازی اورانیوم بخشی از توافق هسته‌ای باشد. او به ایرانیان توصیه کرده به این سمت حرکت کنند تا روند مذاکره با آمریکا ساده‌تر شود. اما ایرانیان تا این لحظه اعلام کرده‌اند که چنین پیشنهادی را نمی‌پذیرند.»
براساس گزارشی که شبکه N12 منتشر کرده، منابع مطلع از جزئیات مذاکرات تأیید کرده‌اند که ولادیمیر پوتین چنین موضعی اتخاذ کرده است.
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، اعلام کرده: «ایران آماده گفت‌وگو درباره برنامه هسته‌ای است، اما هیچ توافقی را که شامل لغو توانایی غنی‌سازی اورانیوم باشد نمی‌پذیرد.» او همچنین افزوده: «اکنون که ایران در جنگ پیروز شده، زمان مناسبی برای بازگشت به میز مذاکره است. کسی که برنده شده باشد، از مذاکره نمی‌ترسد.»
موضع رئیس‌جمهور روسیه در این زمینه قابل‌توجه است؛ به‌ویژه با توجه به حمایتی که ایران در جنگ اوکراین از روسیه داشته و هزاران پهپاد تهاجمی و موشک زمین‌به‌زمین در اختیار مسکو قرار داده است.
در جریان و پس از جنگ ۱۲ روزه، مقامات ایرانی از اینکه روسیه علاوه بر مواضع رسمی، حمایت عملی بیشتری ارائه نکرده، ناامید شدند.
کرملین و کاخ سفید نسبت به این گزارش واکنشی نشان نداده‌اند. هیئت ایران در سازمان ملل هم از هرگونه اظهار نظر خودداری کرده است.
روس‌ها هم در اظهارات علنی و هم در مذاکرات خصوصی تأکید کرده‌اند که اگر توافق هسته‌ای جدیدی حاصل شود، آماده‌اند اورانیوم با غنای بالا را از خاک ایران خارج کنند.
مسکو اعلام کرده در ازای این اقدام، حاضر است اورانیوم با غنای پایین ۳.۶۷ درصد برای تولید برق و مقدار محدودی اورانیوم ۲۰ درصد برای سوخت راکتور تحقیقاتی تهران و تولید ایزوتوپ‌های پزشکی به ایران تحویل دهد.
استیو ویتکاف، نماینده کاخ سفید، در حال مذاکره با عباس عراقچی درباره ازسرگیری گفت‌وگوهای هسته‌ای است. یکی از گزینه‌ها دیدار در اسلو طی روزهای آینده بود، اما منابع مطلع می‌گویند هر دو طرف نسبت به این پیشنهاد بی‌میل شده‌اند و اکنون به‌دنبال مکان جایگزین برای ملاقات هستند.
