سرویس خبری ایران من: ابوالقاسم دلفی مسائل پیچیده هسته‌ای ایران را تحلیل می‌کند. وی بر اهمیت همکاری با آژانس تأکید دارد. دیپلمات پیشین راه‌حل‌های عملی ارائه می‌دهد. مذاکرات با غرب چالش‌های جدی دارد.

چالش‌های دیپلماسی هسته‌ای پس از حملات اخیر

به گزارش ایران من، سفیر اسبق ایران در فرانسه گفت: آژانس هر راه‌حلی برای مسأله هسته‌ای را نظارت می‌کند. کسی خارج از ظرفیت آن نمی‌تواند کاری انجام دهد. لذا ما نباید آژانس را کنار بگذاریم.

ابوالقاسم دلفی در گفت‌وگویی به مسیر پرچالش دیپلماسی بین ایران و غرب اشاره کرد. وی اظهار کرد: اسرائیل به ایران حمله کرد. سپس آمریکا تأسیسات هسته‌ای را بمباران کرد. این اقدامات آینده روابط ایران و غرب را بیش از پیش مبهم کردند.

ایران آتش‌بس را رسما نپذیرفته است. این آتش‌بس صرفا جنبه پذیرش دوفاکتو دارد و بسیار شکننده است. کشورهای ثالث، میانجی‌گران و مجامع بین‌المللی باید برای تثبیت آتش‌بس تلاش کنند. آنها باید از جنگ مجدد بین ایران و اسرائیل جلوگیری کنند.

موضع آمریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران

وی به ۵ دور مذاکره اخیر ما با آمریکا اشاره کرد و افزود: این مذاکرات در اصل بر سر مسائل هسته‌ای بود. آمریکایی‌ها اکنون ادعا می‌کنند که حمله به تأسیسات هسته‌ای ما صورت گرفت. آنها می‌گویند این تأسیسات تخریب شدند. بنابراین مسائل هسته‌ای ایران دیگر موضوعیت ندارد.

رسانه‌های معتبر آمریکایی اکنون تردیدهایی درباره نابودی تأسیسات هسته‌ای ایران مطرح می‌کنند. آنها ادعا می‌کنند این اقدام آمریکا تنها سه ماه برنامه ایران برای رسیدن به سلاح اتمی را به تعویق انداخته است. ترامپ ادعا می‌کند تأسیسات هسته‌ای ما از بین رفته است. وزیر خارجه ایران اعلام کرده که این تأسیسات آسیب بسیاری دیده است.

نقش اروپا و آژانس در مذاکرات هسته‌ای

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل بخش مهم دیگر سیاست خارجی را بیان کرد: مذاکرات با اروپا بحث اصلی است. تروئیکا، چین و روسیه همچنان عضو برجام هستند. طول تجاوز اسرائیل و آمریکا به ایران دیداری بین وزرای خارجه ایران و تروئیکا برگزار شد. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در ژنو حضور داشت.

این دیدار باید پیش‌تر انجام می‌شد. اروپا به حضور در مذاکرات هسته‌ای بین ما و آمریکا علاقه‌مند بود. اما ترامپ نمی‌خواست هیچ کشور دیگری وارد این مذاکرات شود.

دلفی ادامه داد: ما گفت‌وگو با اروپایی‌ها را کنار گذاشتیم. این اقدام خلاف منافع ملی بود. آمریکا به طور جداگانه با اروپا پیام تبادل می‌کرد. آنها برای اعمال فشار بیشتر علیه ایران تلاش می‌کردند.

وزیر خارجه آمریکا در اولین سفر خود به اروپا از تروئیکا خواست از مکانیسم ماشه استفاده کنند. آنها می‌خواستند ایران در مذاکرات خود با آمریکا امتیازات بیشتری بدهد. آمریکا از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز به عنوان اهرم فشار دیگری علیه ما استفاده کرد. نهایتا قطعنامه شورای حکام مسیر تجاوز اسرائیل به ایران را باز کرد.

پیامدهای قطع همکاری با آژانس

اروپایی‌ها اکنون از طریق مکرون پیام‌های خود مبنی بر تمایل به مذاکره با ایران را ارسال می‌کنند. اروپا تأکید دارد که ایران باید همکاری‌های خود با آژانس را ادامه دهد. ما طبق مصوبه مجلس این همکاری را تعلیق کرده‌ایم.

بسیاری از کارشناسان معتقدند این مصوبه مجلس زودهنگام بود. این مصوبه مسیر بهره‌برداری ما از ظرفیت آژانس را مسدود کرد. همچنین گروسی را به انجام اقدامات ضدایرانی بیشتری ترغیب می‌کند. علاوه بر این برخی جوسازی‌ها علیه مدیرکل آژانس انجام می‌شود. حتی عده‌ای در رسانه خود او را تهدید به ترور کرده‌اند.

این دیپلمات پیشین اضافه کرد: چنین اقداماتی نتیجه‌ای داشت. در اجلاس وزرای خارجه هفت کشور صنعتی جهان (G7) ایران محکوم شد. آنها ایران را به فضاسازی و انجام اقدامات احتمالی علیه مدیرکل آژانس محکوم کردند.

آژانس و مدیرکل آن به ما بد کردند. اما ما نباید به سمت قطع همکاری می‌رفتیم. این مصوبه مجلس مانند همان قانون اقدام راهبردی مصوب سال ۹۹ باعث انسداد مسیر مذاکرات می‌شود. اصل مشکلات ما با آمریکا و اروپا بر سر مسائل هسته‌ای است. آژانس به عنوان رابط ما و جامعه بین‌المللی عمل می‌کند. اروپا اعلام کرده در صورت عدم ازسرگیری همکاری‌های ما با آژانس مکانیسم ماشه را فعال خواهد کرد. این اقدام تا اکتبر فرصت دارد.

دلفی به سال‌ها روابط پرچالش ایران و آژانس اشاره کرد: تنها در دوره برجام آژانس در ۱۱ گزارش خود اجرای تعهدات برجامی ایران را تایید کرد. روند همکاری‌های ما با این نهاد بهبود یافت. اگر این همکاری مثبت ادامه می‌یافت طبیعتا ما امروز شاهد چنین نتیجه‌ای نمی‌بودیم.

آژانس در گزارش اخیر خود ادعاهای یک دهه قبل خود درباره برخی مکان‌های مشکوک را مطرح کرد. این گزارش مبنای قطعنامه شورای حکام شد. آژانس ادعا کرد تا کنون هیچ گونه جوابی برای آن‌ها نگرفته است. ایران اعلام می‌کرد مدت‌ها پیش پاسخ شبهات آژانس را داده است. چه ایرادی داشت که ما دوباره به ابهامات آژانس پاسخ می‌دادیم؟ ما می‌توانستیم دست آن را برای بهانه‌جویی ببندیم.

اگر اکنون ما مسیر همکاری با آژانس را قطع کنیم و به گروسی حمله کنیم آیا منافع ما تأمین می‌شود؟ گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحت نظارت سازمان ملل است. او دارای وجاهت بین‌المللی است. این نهاد عملکرد نامناسبی در قبال ما داشته است. اما ما نیز به گونه‌ای رفتار می‌کنیم که منجر به افزایش بحران‌ها می‌شود.

ظاهرا گروسی یکی از گزینه‌های دبیرکلی سازمان ملل است. وقتی ببیند حیثیتش توسط ما به خطر افتاده و مشروعیتش برای کشورها زیر سوال رفته دست به اقداماتی برای دفاع از خود خواهد زد. این اقدامات به نفع ما نیست.

سفیر اسبق ایران در فرانسه بر حفظ توان صلح‌آمیز هسته‌ای تأکید کرد: حفظ این توان در گرو اظهارنظر مثبت آژانس است. ما باید بین بد و بدتر انتخاب کنیم. یعنی بین همکاری با آژانس یا فعال شدن مکانیسم ماشه توسط اروپا. اگر گزینه دوم رخ دهد و ما مجددا در ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل قرار گیریم وضع‌مان به مراتب نسبت به الآن بحرانی‌تر خواهد شد.

باید با آژانس مذاکره کنیم تا به توافقی برسیم. ما اندکی از مواضع کوتاه بیاییم و آژانس نیز همین کار را کند. سپس با اروپا وارد مذاکره شویم و به تفاهم برسیم. از فعال‌سازی مکانیسم ماشه جلوگیری کنیم.

دلفی بر لزوم ایجاد انعطاف در برنامه هسته‌ای تأکید کرد: توانایی هسته‌ای ما بومی و کاملا در اختیار خودمان است. می‌توانیم برای دوره‌ای مشخص برنامه هسته‌ای خود را متوقف کنیم. یا فعالیت در قالب یک کنسرسیوم هسته‌ای را بپذیریم. یا هر کار دیگری که ما را از سایه تهدید خارج کند انجام دهیم.

سفیر ما در سازمان ملل اعلام کرده اگر توافقی صورت گیرد آماده‌ایم ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را به کشور دیگری منتقل کنیم. آژانس هر راه‌حلی را نظارت می‌کند. خارج از ظرفیت آن نمی‌توان کاری انجام داد. لذا ما نباید آژانس را کنار بگذاریم.

وی به بی‌عملی چین و روسیه در قبال مشکلات بین‌المللی ایران اشاره کرد: ما این دو کشور را هم‌پیمان خود می‌دانیم. روابط با آنان را استراتژیک می‌دانیم. حتی اروپا ما را متهم می‌کند که با سلاح دادن به روسیه در جنگ اوکراین خود را در تهدید امنیتی علیه اروپا شریک کرده‌ایم.

روسیه در شورای حکام و مناسبات هسته‌ای چه کاری برای ما انجام داده است؟ چین و روسیه می‌توانند در روابط ما و آژانس وساطت کنند. آنها می‌توانند تهدید فعال‌سازی مکانیسم ماشه را برطرف کنند. اما معلوم نیست چنین کاری را انجام دهند یا نه؟

این دیپلمات پیشین به مشکلات در مسیر تعامل دیپلماتیک ایران و آمریکا اشاره کرد: ترامپ به دنبال این بود که پس از آتش‌بس مذاکرات با ما را آغاز کند. او این را اعلام کرده بود. ما در آخرین موضع‌گیری خود اعلام کردیم تنها در صورتی وارد مذاکره با آمریکا می‌شویم که این کشور تضمین دهد در حین مذاکره دوباره به ما حمله نمی‌کند.

حتی اگر فرض کنیم آمریکا چنین تضمینی به ما بدهد از کجا معلوم که قابل اجرا باشد؟ مگر تا کنون ترامپ به هر چه گفته عمل کرده است؟ او حتی با حمله به تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای ما خلاف مقررات بین‌المللی اقدام کرد. بنابراین می‌تواند هر تعهدی را زیر پا بگذارد. لذا این شرط از بنیاد دارای اشکال است.

دلفی بر اینکه شرایط کشور ایجاب می‌کند که ما حتما به سمت مذاکره برویم تأکید کرد: اگر مذاکرات ما با آمریکا شروع شود قطعا اروپایی‌ها از فعال‌سازی مکانیسم ماشه خودداری خواهند کرد. در ۵ دور مذاکره بحث اجرای اسنپ‌بک تقریبا در حاشیه قرار گرفته بود. به محض توقف مذاکرات ما با آمریکا اروپایی‌ها مجددا این بحث را مطرح کردند.

تمام منافع ما به مذاکرات وصل است. نباید به خاطر حرف عده‌ای تندرو از آن اجتناب کنیم.

وی بیان کرد که صداوسیما ۲۴ ساعته در حال صحبت علیه مذاکره است: رئیس‌جمهور در سوم تیرماه امسال در گفت‌وگویی تلفنی با ولیعهد عربستان اعلام کرد برای حل‌وفصل مسائل میان خود و آمریکا آمادگی داریم. برخی از رسانه‌های رسمی و دولتی خبر آن را سانسور کردند.

مجلس به جای اینکه به دولت برای شروع مذاکرات کمک کند قانون تعلیق همکاری‌ها با آژانس را تصویب کرد. دولت و وزرات خارجه باید به تنهایی رشادت داشته باشند. آنها باید نسبت به ازسرگیری مذاکرات اعلام موضع کنند.