سرویس خبری ایران من: تنش‌های خاورمیانه و نقش ایالات متحده در مقابله با تهدیدات منطقه‌ای همواره یکی از مسائل کلیدی سیاست خارجی آمریکا بوده است. در جلسه اخیر کمیته خدمات مسلح مجلس نمایندگان آمریکا، فرماندهان ارشد نظامی این کشور جزئیات برنامه‌های جدید واشنگتن برای مقابله با برنامه هسته‌ای ایران و فعالیت‌های حوثی‌ها در یمن را تشریح کردند.
گزینه‌های نظامی علیه برنامه هسته‌ای ایران
فرمانده سنتکام اعلام کرد که طرح‌هایی برای حمله به برنامه هسته‌ای ایران به دولت آمریکا ارائه شده است. ژنرال مایکل «اریک» کوریلا، فرمانده ارشد نظامی ایالات متحده در خاورمیانه، روز سه‌شنبه گفت مجموعه‌ای گسترده از گزینه‌های نظامی علیه برنامه هسته‌ای ایران را در اختیار وزیر دفاع پیت هگسث و رئیس‌جمهور دونالد ترامپ قرار داده‌اند. به گفته او، این گزینه‌ها در صورت شکست مذاکرات با تهران و لزوم از بین بردن این برنامه قابل اجرا هستند.
کوریلا در پاسخ به سؤالات اعضای کمیته خدمات مسلح مجلس نمایندگان تأکید کرد ارتش آمریکا آمادگی دارد در صورت پافشاری ایران بر ادامه برنامه هسته‌ای‌اش، با قدرت واکنش نشان دهد. او هشدار داد که جمهوری اسلامی همچنان در حال افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده با غنای ۶۰ درصد است؛ ماده‌ای که به گفته او «هیچ کاربرد غیرنظامی مشروعی ندارد».
او با اشاره به موقعیت ایران بعد از حمله ۷ اکتبر، گفت که تهران اکنون در «موقعیت راهبردی ضعیف‌تری» نسبت به گذشته قرار دارد، اما همچنان «توانمندی عملیاتی قابل توجهی» در زمینه سلاح‌های دوربرد در اختیار دارد.
کوریلا همچنین با انتقاد از نقش چین گفت که پکن با خرید بخش عمده نفت صادراتی ایران، عملاً به رفتارهای مخرب جمهوری اسلامی کمک می‌کند و آن را تأمین مالی می‌نماید. او همچنین اقدام اخیر دولت برای تحریم برخی از پالایشگاه‌های کوچک چینی را اقدامی مهم ارزیابی کرد.
فرمانده سنتکام در ادامه هشدار داد که هرگونه اقدام مستقل اسرائیل علیه برنامه هسته‌ای ایران ممکن است به افزایش خطر حملات علیه نیروهای آمریکایی در منطقه منجر شود. با این حال افزود که ارتش ایالات متحده روزانه وضعیت و تهدیدات نیروهایش را بررسی می‌کند و متناسب با شرایط، تجهیزات جدید مستقر کرده و تدابیر لازم را اتخاذ می‌کند.
وقتی نماینده پت رایان (دموکرات نیویورک) در مورد نقش مایکل دی‌مینو، معاون دستیار وزیر دفاع در امور خاورمیانه، پرسید و یادآور شد که دی‌مینو قبلاً اقدامات نظامی علیه ایران و نیروهای نیابتی‌اش را بی‌فایده دانسته بود، کاترین تامپسون، سرپرست دستیار وزیر دفاع در امور امنیت بین‌الملل، از پاسخ شفاف طفره رفت و گفت که در استخدام دی‌مینو نقشی نداشته و نمی‌تواند در مورد دیدگاه‌هایش اظهارنظر کند.
تامپسون در ادامه گفت که مافوق دی‌مینو، یعنی الیریج کولبی، معاون وزیر دفاع در امور سیاست، با سیاست‌های دولت هماهنگ است. این در حالی است که کولبی نیز پیش‌تر در جریان بررسی صلاحیت خود، اظهاراتی در مخالفت با حمله به ایران مطرح کرده و بعدها از آن عقب‌نشینی کرده بود.
تامپسون تأکید کرد: «ما کاملاً متعهد به حمایت از اهداف رئیس‌جمهور هستیم؛ چه در زمینه دفاع از دولت اسرائیل و چه در زمینه جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای.» او افزود: «در صورتی که راهکار دیپلماتیک رئیس‌جمهور برای صلح با ایران به نتیجه نرسد، ما آماده ارائه گزینه‌های نظامی هستیم.»
نماینده رایان در پایان نسبت به پیام‌های متناقض و مبهم دولت در مورد اجازه ادامه غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران در قالب توافق احتمالی ابراز نگرانی کرد و گفت این پیام‌ها می‌توانند به دشمنان آمریکا نشانه‌ای از «تفرقه و ضعف» بدهند.
عملیات علیه حوثی‌ها و وضعیت دریای سرخ
در پاسخ به سؤالی درباره توقف حملات آمریکا به حوثی‌ها، ژنرال کوریلا و کاترین تامپسون اعلام کردند که عملیات بمباران آمریکا موفق شد هدف تعیین‌شده رئیس‌جمهور ترامپ را برای بازگرداندن آزادی ناوبری کشتی‌های آمریکایی در دریای سرخ محقق کند. کوریلا برای اثبات این ادعا به عبور اخیر شناورهای نظامی ایالات متحده و متحدان از این آبراه اشاره کرد.
اگرچه آتش‌بس فعلی مانعی برای ادامه حملات حوثی‌ها علیه اسرائیل ایجاد نکرده، کوریلا تأکید کرد آمریکا همچنان با استقرار سامانه دفاع موشکی «تاد» در اسرائیل و سایر اقدامات پدافندی، از این کشور دفاع می‌کند و در رهگیری موشک‌ها و پهپادهای حوثی‌ها فعال است.
او پذیرفت که جریان عادی تجارت دریایی هنوز در منطقه برقرار نشده، اما گفت این موضوع «شاخصی با تأخیر» است که به مرور زمان و با کاهش نرخ بیمه کشتی‌ها بهبود خواهد یافت.
تامپسون تصریح کرد که آمریکا به‌طور کامل از درگیری با حوثی‌ها کنار نکشیده و یادآور شد که این گروه همچنان در فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی ایالات متحده قرار دارد. او افزود که دولت آمریکا همچنان رویکردی جامع برای مقابله با این گروه تحت حمایت ایران دنبال می‌کند.
او همچنین اعلام کرد که واشنگتن در حال واگذاری نقش بیشتری به کشورهای حوزه خلیج فارس برای مقابله با تهدیدات حوثی‌هاست و در حال طراحی یک راهکار منطقه‌ای برای توانمندسازی این شرکا در مواجهه با چالش‌های بلندمدت مربوط به این گروه است.
کوریلا تأکید کرد که پایان دائمی تهدید حوثی‌ها تنها زمانی ممکن خواهد بود که ارسال مخفیانه سلاح و قطعات آن از ایران به یمن متوقف شود.
به گفته او، نیروهای سپاه پاسداران همچنان در یمن حضور دارند و در مونتاژ و به‌کارگیری تسلیحات حوثی‌ها مشارکت دارند. کوریلا گفت: «این گروه بدون حمایت ایران دوام نخواهد آورد.»
در واکنش به پرسش نماینده درک ون اوردن (جمهوری‌خواه از ویسکانسین) درباره اینکه چرا آمریکا کشتی‌های حامل تسلیحات برای حوثی‌ها را غرق نمی‌کند، کوریلا توضیح داد که مشکل اصلی شناسایی این کشتی‌هاست، چرا که در میان حجم بالای تردد در دریای سرخ، تشخیص کشتی حامل سلاح دشوار است. با این حال تأکید کرد که هرگاه این کشتی‌ها شناسایی شده‌اند، آمریکا آنها را رهگیری و توقیف کرده است.
تامپسون نیز اعلام کرد که متحدان اروپایی گام‌هایی مثبت برای همکاری در این مأموریت برداشته‌اند. کوریلا هم گفت سازمان ملل اخیراً اقداماتی برای افزایش بازرسی کانتینرها انجام داده، اما افزود که باید بازرسی کامل تمام محموله‌ها برای اطمینان از محتوای آنها الزامی شود.
کوریلا در پایان هشدار داد که حوثی‌ها مهارت‌های فنی به‌دست‌آمده از پهپادهای ایرانی را در سطح منطقه گسترش داده‌اند. به گفته او، آنها اکنون در عراق نیز فعال هستند و دانش فنی خود را با اعضای ایرانی و نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی از جمله حزب‌الله لبنان به اشتراک گذاشته‌اند.
تحولات منطقه‌ای و فروپاشی «هلال شیعی»
کوریلا افزود که حوثی‌ها علاوه بر یمن، در سوریه و لبنان نیز سلول‌های عملیاتی دارند و حتی دست به اقدامات دیپلماتیک با روسیه و چین زده‌اند.
او در ادامه گفت که چشم‌انداز جمهوری اسلامی از ایجاد «هلال شیعی» در خاورمیانه عملاً فروپاشیده است. به گفته او، سقوط احتمالی دولت سوریه که «شاید مهم‌ترین تحول خاورمیانه در سال‌های اخیر باشد»، همراه با تضعیف حزب‌الله و سایر نیروهای نیابتی ایران، این راهبرد را ناکام گذاشته است.
کوریلا از عملکرد اسرائیل در مقابله با گروه‌های نیابتی ایران تمجید کرد و در جایی حتی «فروپاشی» حزب‌الله را «درخشان» توصیف کرد و گفت که این تجربه باید توسط ارتش‌های جهان مورد مطالعه قرار گیرد.
او همچنین اظهار داشت که ایران تلاش زیادی برای افزایش نفوذ خود در عراق کرده، اما دولت بغداد تا حد زیادی این تلاش‌ها را پس زده است.
ژنرال کوریلا که پس از ۳۷ سال خدمت در ارتش آمریکا به‌زودی بازنشسته می‌شود، گفت: «به‌ندرت زمانی پیش آمده که فرصت‌های بهتری برای حفاظت از منافع ملی‌مان در خاورمیانه فراهم باشد، به‌شرط آنکه جسارت بهره‌گیری از این فرصت را داشته باشیم.»
طبق گزارش‌های عمومی، کوریلا هم در دوران ترامپ و هم در دوره بایدن به‌عنوان چهره‌ای جنگ‌طلب شناخته می‌شود که روابط نزدیکی با اسرائیل دارد.
او تأکید کرد که نقش ایالات متحده در خاورمیانه از «تضمین‌کننده امنیت» به «هماهنگ‌کننده امنیت» تغییر یافته است؛ نقشی که مستلزم حفظ «ثبات کافی و پایدار» در منطقه و بهبود روند فروش تسلیحات آمریکایی به متحدان منطقه‌ای است.
در پاسخ به سؤالات مکرر درباره میزان اعتماد آمریکا به قطر، کوریلا از دوحه به‌عنوان «شریکی مطمئن و مشتاق» یاد کرد. او گفت آمریکا تلاش دارد قطر را وارد زنجیره تأمین نظامی خود کند تا در تعمیر و ساخت تجهیزات نظامی مشارکت داشته باشد، و افزود که اخیراً از این کشور برای تعمیر یکی از قطعات سامانه پاتریوت استفاده شده است.
کوریلا گفت: «روابط ما با ارتش قطر فوق‌العاده است. آنها از تمام فعالیت‌های ما با تمام توان پشتیبانی کرده‌اند. وقتی با آنها صحبت می‌کنم، معمولاً پاسخ‌شان این است: “بله، سؤال چیه؟”»
او در پایان تأکید کرد که حضور متحدان منطقه‌ای آمریکا در عملیات‌های ضدتروریستی، به‌ویژه در سوریه و عراق، نقشی کلیدی دارد و همین موضوع اجازه داده تا واشنگتن شمار نیروهای خود در خاورمیانه را در سطح نسبتاً پایین نگه دارد، حتی اگر این نیروها در یک سال اخیر بارها در خط مقدم قرار گرفته باشند.
چالش‌ها و فرصت‌های آینده
ژنرال کوریلا درباره تحولات سوریه گفت که ایالات متحده با همکاری نیروهای دموکراتیک سوریه، متحدان کرد خود، تلاش می‌کند تا این نیروها را در دولت آینده سوریه ادغام کند. او همچنین نقش ترکیه را در این روند مثبت ارزیابی کرد.
با این حال، کوریلا هشدار داد که دولت فعلی سوریه توسط گروه کوچکی از افراد اداره می‌شود و ثبات آن نگران‌کننده است. او گفت احتمال دارد رئیس‌جمهور احمد الشرع، جنگجویان خارجی‌ای را که در به‌قدرت‌رسیدن او نقش داشتند، دوباره وارد معادلات سیاسی و نظامی کند.
وی اعلام کرد نیروهای آمریکایی همچنان در سوریه باقی خواهند ماند تا مأموریت‌های ضدتروریستی، از جمله عملیات انجام‌شده در همان صبح جلسه استماع، را ادامه دهند. او همچنین گفت که ارتش آمریکا در حال بازنگری و تجمیع نیروهای خود در پایگاه‌های کمتر و متمرکزتری در داخل سوریه است.
کوریلا یکی از موانع اصلی تحقق اهداف امنیتی آمریکا در منطقه را تأخیر در روند فروش تسلیحات آمریکایی به متحدان منطقه دانست؛ موضوعی که به گفته او هم باعث ناامیدی شرکای آمریکا شده و هم فرآیند هماهنگ‌سازی سیستم‌های دفاعی در سطح منطقه را با اختلال روبه‌رو کرده است. او به موانعی در داخل وزارت دفاع، کنگره و صنایع دفاعی آمریکا اشاره کرد.
او افزود که حتی برای خود آمریکا نیز چالش‌هایی وجود دارد، چرا که سامانه‌های دفاع هوایی آمریکایی به‌مراتب گران‌تر از گزینه‌هایی مثل سامانه ارو هستند که با همکاری اسرائیل تولید می‌شود.
با این حال، کوریلا گفت که آمریکا در جریان عملیات‌های اخیر در خاورمیانه، تجربیات ارزشمندی در بهینه‌سازی نرم‌افزارها و توانمندی‌های فنی سیستم‌های دفاع هوایی خود به‌دست آورده است.
چند تن از نمایندگان دموکرات از کوریلا درباره امکان مشارکت ارتش آمریکا در رساندن کمک‌های بشردوستانه به غیرنظامیان غزه پرسیدند. کوریلا پاسخ داد که فعلاً دولت آمریکا در این روند دخالت مستقیم ندارد، اما اقداماتی که توسط نهادهای بشردوستانه در غزه انجام می‌شود، گام مثبتی تلقی می‌شود.
او گفت: «حماس از این روند ناراضی است چون دیگر اختیار توزیع کمک‌ها را در دست ندارد.»
کوریلا تأکید کرد که ارتش ایالات متحده در صورت درخواست رسمی، آماده مشارکت در ارسال کمک‌های بشردوستانه خواهد بود.
