سرویس خبری ایران من: در تحولات اخیر روابط بین‌المللی، کشورهای آفریقایی شاهد تغییرات عمیقی در روابط خود با قدرت‌های استعماری سابق، به‌ویژه فرانسه هستند. این تحولات که توسط برخی تحلیلگران به عنوان «موج دوم استعمارزدایی» توصیف می‌شود، نشان‌دهنده خواست کشورهای آفریقایی برای استقلال واقعی و تنوع‌بخشی در روابط خارجی است.
موضع جدید فرانسه درباره امنیت غرب آفریقا
به گزارش ایران من، «ثانی محمد صویلحی» وزیر مشاور در امور روابط با کشورهای فرانسوی زبان (فرانکوفون) و مشارکت‌های بین‌المللی دولت فرانسه، روز جمعه در حاشیه نشست کشورهای «گروه ۲۰» در آفریقای جنوبی در پاسخ به پرسش خبرگزاری رویترز درباره خطر ناامنی در غرب آفریقا گفت: متاسفم که این حرف را می‌زنم اما این موضوع دیگر برای ما اهمیتی ندارد.
وی در ادامه برای پررنگ جلوه دادن نقش حضور نظامی فرانسه در تامین امنیت غرب آفریقا ادعا کرد: این شرم‌آور است زیرا همه می‌توانند تفاوت بین وضعیت کنونی و آن زمان (حضور نظامی فرانسه) را مشاهده کنند. با این حال ما به دنبال راه‌های دیگری برای حفظ روابط (با کشورهای آفریقایی) هستیم که الزاما نظامی نیستند.
تناقض در سیاست‌های اروپایی
ادعای این مقام ارشد فرانسوی درباره «بی‌اهمیت بودن امنیت غرب آفریقا» در حالی است که اتحادیه اروپا حضور و مشارکت فعالانه‌ای در حمایت از ابتکارهای امنیتی و دفاعی در غرب آفریقا بخصوص در منطقه خلیج گینه دارد و نگرانی از سرایت ناامنی از آفریقا به مرزهای اروپا و فرانسه نیز یکی از علل ادعایی حضور نظامی فرانسه در کشورهای آفریقایی در گذشته بوده است.
موج دوم استعمارزدایی در آفریقا
این در حالی است که کشورهای منطقه غرب و ساحل آفریقا در سال‌های گذشته در تحولاتی که بسیاری تحلیلگران از آن به عنوان «موج دوم استعمارزدایی» یاد می‌کنند، درصدد کاهش روابط با دولت فرانسه استعمارگر سابق و متنوع سازی شریکان خارجی و تقویت روابط با کشورهایی مانند روسیه، چین و جمهوری اسلامی ایران برآمده‌اند. این تحلیلگران خاطرنشان می‌کنند که اتفاقا ناکامی فرانسه در تامین امنیت و شکست برنامه‌های نظامی فرانسه در منطقه یکی از علل ایجاد موج جدید استقلال‌طلبی و دوری از فرانسه در کشورهای آفریقایی بوده است.
فرانسه روز پنجشنبه ۲۶ تیر ماه بطور رسمی آخرین پایگاه‌های نظامی در کشور سنگال را تحویل داد و به حضور نظامی ۶۵ ساله در این کشور غرب آفریقا پایان داد. فرانسه پیش از این نیز همزمان با تقویت گرایش‌های استقلال‌طلبانه و ضدفرانسوی، نیروهای نظامی خود را از چند کشور دیگر آفریقایی خارج کرده بود.
«امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه اواخر آذر ماه سال گذشته در سفری بی سر و صدا به جیبوتی برای بازدید از نظامیان فرانسه در آخرین پایگاه عملیاتی این کشور در شاخ آفریقا، گفت: آفریقا در حال تغییر است زیرا افکار عمومی و دولت‌ها در حال تغییر هستند و نقش ما در آفریقا نیز تغییر می‌کند.
مکرون روز جمعه ۳۰ آذر ماه سال ۱۴۰۳ در جریان سفر به جیبوتی گفت که پایگاه نظامی فرانسه در جیبوتی ممکن است نقش پررنگ‌تری پیدا کند. وی گفت: نقش ما در آفریقا در حال تغییر است زیرا دنیا در آفریقا در حال تغییر است و افکار عمومی و دولت‌ها در حال تغییر هستند. وی اعتراف کرد که فرانسه مجبور است منطق گذشته خود برای داشتن پایگاه‌های نظامی متعدد در آفریقا را تغییر دهد.
فرانسه از دهه ۱۹۶۰ تا کنون روابط نزدیکی با کشورهای مستعمره سابق خود و سایر کشورهای فرانسوی زبان در آفریقای غربی و مرکزی بخصوص در سطوح نظامی، اقتصادی، مالی و دیپلماتیک داشته است. این نفوذ فرانسه در منطقه موسوم به «فرانس‌افریک» بطور خاص در مداخله‌های آشکار و پنهان سیاسی، وابستگی پول منطقه ( فرانک سی‌اف‌ای) ابتدا به فرانک فرانسه و سپس به یورو، دسترسی ترجیحی به منابع طبیعی منطقه و همچنین حضور دائمی نیروها و پایگاه‌های نظامی فرانسه نمود یافته بود.
اندیشکده اتریشی موسوم به «موسسه سیاست بین‌المللی اتریش» در تحلیلی خاطرنشان کرد که روند کنونی کشورهای فرانکوفون آفریقا برای بازتعریف و ساماندهی مجدد روابط خود با فرانسه، به عنوان موج دوم استعمارزدایی در حال ظاهر شدن است. عامل محرک این موج جدید، خواست کشورهای آفریقایی برای محترم شمرده شدن به عنوان کشورهای مستقلی است که می‌توانند آزادانه شریکان همکاری خود را انتخاب کنند.
این اندیشکده اتریشی تاکید کرد که اتحادیه اروپا به عنوان یکی از شریکان سنتی توسعه آفریقا اگر می‌خواهد به تعامل با آفریقا ادامه دهد، باید به این خواست و تمایل کشورهای آفریقایی احترام بگذارد و مشارکتی بر اساس منافع مشترک و احترام متقابل را به آنها ارائه دهد.
