سرویس خبری ایران من: روابط مسکو و باکو دچار پیچیدگی شده است. اختلافات بر سر اوکراین دو کشور را متأثر کرده است. مذاکرات صلح نیز چالش‌های جدیدی دارد.
موضع روسیه درباره روابط با آذربایجان
به گزارش ایران من، دیمیتری پسکوف سه‌شنبه ۳۱ تیر ۱۴۰۴ در پاسخ به پرسش خبرنگاران افزود: امیدواریم که منافع همکاری سودمند متقابل را به خاطر وضعیت فعلی قربانی نکنیم.
وی خاطرنشان کرد: ما موضع رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان در مورد اوکراین را می‌شناسیم. الهام علی‌اف از همان ابتدا این موضع را اتخاذ کرد و ما از همان ابتدا، با آن موافق نبودیم.
سخنگوی ریاست‌جمهوری روسیه گفت: اختلاف نظرها بر سر مناقشه اوکراین نباید روابط سودمند متقابل بین روسیه و جمهوری آذربایجان را از بین ببرد.
منابع خبری گزارش کردند که الهام علی‌اف رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان روزهای اخیر در گفت و گو با روزنامه‌نگاران اوکراینی از کی‌یف حمایت کرد. او خطاب به آنها گفت که اشغال را نپذیرید.
او این سخنان را در زمانی بیان کرد که روابط بین مسکو و باکو به دنبال بازداشت‌های متقابل در دو کشور رو به سردی گذاشته است.
تنش‌های دیپلماتیک و بازداشت‌های متقابل
به گزارش ایران من، کمیته تحقیقات روسیه در ۲۸ ژوئن (۷ تیر) در منطقه «سوردلوفسک» اعلام کرد که یک باند جنایتکار را متلاشی کرده است. این باند در اوایل دهه ۲۰۰۰ در یک سری قتل در شهر «یکاترینبورگ» دست داشت. مقامات در این عملیات هشت مظنون را بازداشت کردند.
گزارش‌های اولیه نشان دادند که یکی از آنها بر اثر نارسایی قلبی درگذشت. مقامات علت مرگ مظنون دیگر را بررسی می‌کنند. آنها اجساد را از یکاترینبورگ به باکو، پایتخت آذربایجان، منتقل کردند.
مقام های جمهوری آذربایجان سپس اعلام کردند که معاینه پزشکی قانونی علائم خشونت را نشان داده است. آنها اعتراض رسمی خود را به روسیه ارائه کردند.
مقامات جمهوری آذربایجان پس از این رخدادها، رویدادهای برنامه‌ریزی شده مربوط به روسیه را لغو کردند. آنها ایگور کارتاویخ و یوگنی بلوسوف، روزنامه‌نگاران روس، را به همراه چند شهروند دیگر روس بازداشت کردند.
مقامات جمهوری آذربایجان همچنین اعلام کردند که در جلسه شورای اقتصادی کشورهای مستقل مشترک المنافع که در مسکو برگزار می‌شود، شرکت نخواهند کرد.
چشم‌انداز مذاکرات روسیه و اوکراین
سخنگوی کرملین در بخش دیگری از سخنان روز سه‌شنبه خود با ابراز امیدواری نسبت به برگزاری دور سوم مذاکرات روسیه و اوکراین در هفته جاری گفت: منتظر پیشرفت‌های معجزه‌آسا در این مذاکرات نباشید، چرا که در شرایط فعلی بعید است.
وی اظهار داشت: کرملین امیدوار است که دور جدید مذاکرات مستقیم روسیه و اوکراین در استانبول این هفته برگزار شود. ما در مورد تاریخ مذاکرات بیانیه‌ای صادر خواهیم کرد.
پسکوف خاطرنشان کرد: موضوع دور سوم مذاکرات کاملاً پیچیده است. علاوه بر سایر مسائل، لازم است که در مورد پیش‌نویس تفاهم‌نامه‌هایی که طرفین در دور دوم مذاکرات رد و بدل کردند نیز بحث شود.
سخنگوی کرملین در پاسخ به پرسش دیگری نیز تأکید کرد که روسیه و اوکراین قبل از بحث درباره چشم‌انداز جلسات سطح بالا و دیدار رؤسای جمهوری دو کشور، باید کارهای زیادی را انجام دهند.
وی با اشاره به اینکه پیش‌تر مجلس اوکراین مصوبه‌ای تصویب کرده که ممنوعیت مذاکره با پوتین را به قانون تبدیل کرده است، گفت: باید توجه داشت که این ممنوعیت هنوز پابرجاست. این، یک واقعیت آشکار است.
پسکوف خاطرنشان کرد: روسیه قصد دارد منافع خود را تضمین کند و به اهداف خود در پیوند با اوکراین دست یابد.
سخنگوی کرملین در ادامه از اظهارنظر درباره بازه زمانی احتمالی برای حل و فصل مناقشه اوکراین خودداری کرد. او گفت: این موضوع به عوامل زیادی بستگی دارد و هر گونه پیش‌بینی در حال حاضر اشتباه خواهد بود.
مسکو و کی‌یف تاکنون دو دور مذاکرات مستقیم در روزهای ۲۶ اردیبهشت و ۱۲ خرداد ۱۴۰۴ در استانبول داشته‌اند. دستیار رئیس‌جمهوری روسیه از طرف روسیه و وزیر دفاع اوکراین از طرف اوکراین، رئیس هیأت‌های دو طرف را برعهده داشتند.
نتایج مذاکرات و تبادل اسرا
روسیه و اوکراین پس از دو دور مذاکره در استانبول توافق کردند که زندانیان را طبق فرمول «۱۰۰۰ در برابر ۱۰۰۰» مبادله کنند. آنها همچنین توافق کردند که زندانیان بیمار و جوان (تا ۲۵ سال) – حداقل ۱۰۰۰ نفر از هر طرف – به کشورشان بازگردانند.
مسکو اعلام کرد که چندین گروه از اسرای نظامی روس در روزهای ۱۹، ۲۰، ۲۲، ۲۴، ۲۹ و ۳۰ خرداد و ۵ و ۱۳ تیر ۱۴۰۴ در چارچوب توافقات استانبول به کشورشان بازگشته‌اند. تعداد مشابهی از اسرای اوکراین نیز به کی‌یف تحویل داده شده است و کار بر روی تبادل اسرا و اجساد نظامیان کشته شده ادامه دارد.
مسکو اعلام کرد که یادداشت طرف روسی در مورد توافق‌نامه که در مذاکرات استانبول به هیأت اوکراینی ارائه شد، حاکی از بی‌طرفی اوکراین و ممنوعیت هرگونه فعالیت نظامی توسط کشورهای ثالث در خاک آن است.
بخش اول این سند «شاخص‌های اصلی توافق‌نامه نهایی» را شامل می‌شود. بخش دوم که به شرایط آتش‌بس اختصاص دارد، دو سناریو برای ادامه روندها را شامل می‌شود. به طور خاص، یکی از شرایط مورد نظر روسیه، عفو عمومی «زندانیان سیاسی» اوکراین و آزادی پرسنل نظامی و غیرنظامیان بازداشت شده در این کشور است. بخش سوم، روند مراحل و بازه زمانی اجرای آنها را مشخص می‌کند.
سخنگوی کرملین در پاسخ به پرسش دیگری نیز گفت: در حال حاضر هیچ مبنایی برای برگزاری اجلاس «پنج کشور هسته‌ای» وجود ندارد.
وی اظهار داشت: ما شاهد تشدید تنش‌ها، نظامی‌سازی از جمله هسته‌ای در جهان هستیم. ادارات مربوطه ما وظایفی برای تضمین امنیت ما در برابر آنچه اتفاق می‌افتد تدوین می‌کنند و بر توسعه رویدادها در این منطقه نظارت می‌کنند.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه پیشنهاد برگزاری چنین اجلاسی را ژانویه ۲۰۲۰ ارائه کرده بود. پس از آن، پوتین در سخنرانی دیگری ابراز امیدواری کرد که به محض مساعد شدن شرایط همه گیری بیماری کووید ۱۹، نشست سران «پنج کشور هسته‌ای» عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل برگزار شود.
