سرویس خبری ایران من: در ادامه تنش‌های منطقه‌ای، جمهوری اسلامی ایران با ارسال نامه‌ای رسمی به دبیرکل سازمان ملل متحد و رئیس شورای امنیت، حملات اخیر آمریکا و اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای خود را محکوم کرد. امیر سعید ایروانی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل، در این نامه تفصیلی ادعای “دفاع مشروع” آمریکا را رد کرده و آن را نقض آشکار منشور ملل متحد خوانده است. این مکاتبه که حاوی استدلال‌های حقوقی گسترده است، بر ماهیت صلح‌آمیز تأسیسات هسته‌ای ایران تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأکید دارد و از جامعه بین‌المللی خواستار واکنش قاطع در برابر این اقدامات تجاوزکارانه شده است.
رد ادعای دفاع مشروع آمریکا
به گزارش ایران من، امیر سعید ایروانی سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل روز چهارشنبه به وقت محلی در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل و نیز رئیس شورای امنیت گفت: آمریکا غیرقانونی به زور علیه تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران متوسل شد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این تأسیسات را تحت نظارت کامل قرار داده است. این آژانس ماهیت صلح‌آمیز آنها را به‌طور مکرر تأیید کرده است. این اقدام تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند به‌عنوان «حق دفاع مشروع» موضوع ماده ۵۱ منشور تلقی شود.
دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل افزود: آمریکا این تفسیر خودسرانه و مبتنی بر منافع یکجانبه از ماده ۵۱ ارائه داد. این تفسیر اساساً با منشور ملل متحد، حقوق بین‌الملل و رویه قضایی دیوان بین‌المللی دادگستری ناسازگار است. اگر جامعه بین‌المللی این ادعای غیرقانونی را عادی‌سازی کند، یکی از اصول اساسی منشور، یعنی ممنوعیت توسل به زور، به‌شدت تضعیف خواهد شد.
متن کامل نامه دیپلمات ایرانی
متن کامل نامه امیرسعید ایروانی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل به خانم کرولین رودریگز بِرکِت، رئیس [دوره‌ای]شورای امنیت و آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
ما به مکاتبات پیشین خود ارجاع می‌دهیم. این مکاتبات در تاریخ‌های ۱۳، ۱۶، ۱۸، ۱۹، ۲۰، ۲۱ و ۲۳ ژوئن ۲۰۲۵ ارسال شدند. آنها شماره‌های ثبت S/۲۰۲۵/۳۷۹، S/۲۰۲۵/۳۸۷، S/۲۰۲۵/۳۸۸، S/۲۰۲۵/۳۹۱، S/۲۰۲۵/۴۰۱، S/۲۰۲۵/۴۰۴ و S/۲۰۲۵/۴۱۰ دارند. بدین‌وسیله ما صراحتاً ادعاهای نماینده ایالات متحده آمریکا را قاطعانه رد می‌کنیم. او این ادعاها در خلال نشست شورای امنیت مورخ ۲۴ ژوئن ۲۰۲۵ مطرح کرد. این نشست ذیل دستورکار «عدم اشاعه» (نشست شماره ۹۹۹۴) برگزار شد. ما این ادعاها را شدیداً محکوم می‌کنیم.
نماینده ایالات متحده کامل به اصول بنیادین منشور ملل متحد بی‌اعتنایی کرد. او تلاش مذبوحانه‌ای انجام داد تا اقدام غیرقانونی آمریکا را توجیه کند. آمریکا به زور علیه حاکمیت و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران متوسل شد. آمریکا علی‌الخصوص حمله عمدی و تحریک‌نشده علیه تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای ایران در تاریخ ۲۱ ژوئن انجام داد. نماینده آمریکا این اقدام را به‌عنوان اقدامی در چارچوب دفاع مشروع بر اساس ماده ۵۱ منشور توجیه کرد. وی همچنین اظهار داشت که «هیچ‌چیز در اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کشورها را از اتخاذ اقدامات مشروع منع نمی‌کند». این اقدامات در راستای دفاع فردی یا جمعی از خود انجام می‌شود.
تحلیل حقوقی نقض منشور ملل متحد
در این رستا، ما توجه شما و اعضای شورای امنیت را به نکات ذیل جلب می‌کنیم:
۱. ایالات متحده توجیهی فاقد هرگونه مبنای حقوقی ارائه داده است. این توجیه تحریفی آشکار از حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد به شمار می‌رود. آمریکا غیرقانونی به زور علیه تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران متوسل شد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این تأسیسات را تحت نظارت کامل قرار داده است. این آژانس ماهیت صلح‌آمیز آنها را به‌طور مکرر تأیید کرده است. این اقدام تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند به‌عنوان «حق دفاع مشروع» موضوع ماده ۵۱ منشور تلقی شود. آمریکا این تفسیر خودسرانه و مبتنی بر منافع یکجانبه از ماده ۵۱ ارائه داد. این تفسیر اساساً با منشور ملل متحد، حقوق بین‌الملل و رویه قضایی دیوان بین‌المللی دادگستری ناسازگار است.
اگر جامعه بین‌المللی این ادعای غیرقانونی را عادی‌سازی کند، یکی از اصول اساسی منشور تضعیف می‌شود. این اصل ممنوعیت توسل به زور است که به‌شدت آسیب خواهد دید. قطعنامه ۳۳۱۴ مجمع عمومی سازمان ملل متحد مقرر کرده است که هرگونه توسل پیشگیرانه به زور مصداق روشن «اقدام تجاوزکارانه» است. این حکم در غیاب وقوع واقعی یک حمله مسلحانه صدق می‌کند.
اصول شناخته‌شده حقوقی و رویه قضایی دیوان بین‌المللی دادگستری این موضوع را تأیید می‌کند. این اصول به‌ویژه در قضایای ۱۹۸۶ (نیکاراگوئه علیه ایالات متحده آمریکا) و ۲۰۰۳ (سکوهای نفتی، جمهوری اسلامی ایران علیه ایالات متحده آمریکا) مطرح شدند. دیوان مقرر کرده که حق دفاع مشروع تنها در پاسخ به حمله مسلحانه قابل استناد است. این حق صرفاً در صورتی قابل اعمال است که شرایط «ضرورت» و «تناسب» به‌طور کامل رعایت شده باشد.
۲. ایالات متحده و اسرائیل به ادعای تهدید هسته‌ایِ منتسب به ایران استناد کردند. آنها تلاش کرده‌اند اقدامات تجاوزکارانه خود را توجیه کنند. این ادعا فاقد هرگونه مبنای حقوقی یا واقعی معتبر است. آخرین گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هیچ‌گونه نقض تعهدات پادمانی از سوی ایران را اثبات نمی‌کند. این گزارش همچنین هیچ انحرافی از مواد هسته‌ای را مستند نکرده است. این گزارش به‌صراحت تأیید می‌کند که هیچ شواهدی برای وجود برنامه ساخت سلاح هسته‌ای در ایران وجود ندارد. حتی جامعه اطلاعاتی ایالات متحده نیز به این واقعیت اذعان داشته است.
بنابراین، استناد به اصطلاح «تهدید قریب‌الوقوع» فاقد هرگونه وجاهت حقوقی در چارچوب حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد است. قطعنامه ۴۸۷ (۱۹۸۱) شورای امنیت سازمان ملل متحد این موضوع را تأیید می‌کند. این شورا صراحتاً حمله به تأسیسات هسته‌ای را به‌عنوان نقض منشور سازمان ملل محکوم کرده است.
قطعنامه‌های متعدد کنفرانس عمومی آژانس از جمله قطعنامه‌های GC(XXIX)/RES/۴۴۴ و GC(XXXIV)/RES/۵۳۳ این موضوع را تأکید کردند. آنها به‌طور صریح و غیرقابل تفسیر مجدد مقرر کردند که هرگونه حمله مسلحانه یا تهدید به حمله علیه تأسیسات هسته‌ای با اهداف صلح‌آمیز، نقض جدی حقوق بین‌الملل محسوب می‌شود. این اقدامات اعتبار و جایگاه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نظام راستی‌آزمایی و نظارتی آن را تضعیف می‌نماید. بنابراین، این پرسش اساسی مطرح می‌شود که اگر توسل غیرقانونی و یکجانبه به زور بتواند جایگزین سازوکارهای حفاظتی آژانس شود، آنگاه اصول و کارکرد پادمان‌ها چه معنایی خواهد داشت؟
۳. قطعنامه ۴۸۷ شورای امنیت (۱۹۸۱) در تاریخ ۱۹ ژوئن ۱۹۸۱ به‌صورت اجماعی به تصویب رسید. این قطعنامه در واکنش به بمباران رآکتور هسته‌ای «اوسیراک» عراق توسط اسرائیل تصویب شد. این قطعنامه در بندهای متعدد «حمله نظامی ]رژیم[ اسرائیل را که آشکارا ناقض منشور سازمان ملل متحد و هنجارهای رفتاری بین‌المللی است، به‌شدت محکوم می‌کند». این قطعنامه همچنین از اسرائیل می‌خواهد که «در آینده از هرگونه اقدام مشابه یا تهدید به انجام آن خودداری کند».
این قطعنامه همچنین از «دبیرکل می‌خواهد که به‌طور منظم شورای امنیت را از وضعیت اجرای این قطعنامه مطلع سازد». با این حال، ایالات متحده، به‌عنوان یک عضو دائم شورای امنیت مسئولیت اصلی حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را بر عهده دارد. آمریکا با حمله عامدانه به تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز و تحت پادمان جمهوری اسلامی ایران، به‌روشنی قطعنامه‌ای را که خود بدان رأی مثبت داده، نقض کرده است. آمریکا بدین‌سان، اعتبار و اقتدار شورای امنیت را نیز تضعیف نموده است.
۴. اسرائیل در تاریخ ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ غیرقانونی از زور استفاده کرد. این رژیم حملات مسلحانه تحریک‌نشده انجام داد. متعاقب آن ایالات متحده آمریکا، به‌عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد و کشور امین پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، علیه تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز جمهوری اسلامی ایران اقدام کرد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این تأسیسات را تحت پادمان‌های جامع قرار داده است. آمریکا و اسرائیل تحت پوشش ادعای دفاع مشروع این اقدامات را انجام دادند. این اقدامات سابقه‌ای بس خطرناک و بی‌نهایت نگران‌کننده ایجاد نموده است. این سابقه به‌طور مستقیم و جدی، اقتدار پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را تضعیف نموده است. این اقدامات تهدیدی شدید و غیرقابل جبران برای اعتبار و تمامیت رژیم عدم اشاعه به‌طور کلی پدید آورده است. آنها مخاطره‌ای جدی برای صلح و امنیت بین‌المللی ایجاد کرده است.
جامعه بین‌المللی با چنین نقض‌های جدی و پیامدهای خطرناک آنها مواجه است. ایالات متحده به ماده ۵۱ منشور ملل متحد در خصوص حق دفاع مشروع استناد کرد. آمریکا این استناد را به‌منظور توجیه اقدامات تجاوزکارانه‌ای که توسط آمریکا و رژیم اسرائیل صورت گرفته است، انجام داد. این استناد باید به‌صراحت و بدون هیچ‌گونه ابهامی رد و محکوم گردد.
درخواست‌های ایران از شورای امنیت
لذا، جمهوری اسلامی ایران بار دیگر از اعضای شورای امنیت درخواست می‌نماید تا:
۱. ایالات متحده و رژیم اسرائیل ادعای «دفاع مشروع پیش‌دستانه» مطرح کردند. این ادعا فاقد هرگونه مبنای حقوقی بوده و صرفاً تفسیری مبتنی بر منافع یکجانبه، خودسرانه و تحریف‌آمیز از ماده ۵۱ منشور ملل متحد می‌باشد. این تفسیر مغایر با حقوق بین‌الملل است. اعضای شورای امنیت باید این ادعا را صراحتاً و بدون هیچ ابهامی رد نمایند.
۲. اعضای شورای امنیت باید شدیدترین محکومیت ممکن را نسبت به کاربرد غیرقانونی زور ابراز دارند. رژیم اسرائیل و ایالات متحده علیه حاکمیت ملی و تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران زور استعمال کردند. آنها از جمله تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز تحت پادمان این کشور را هدف قرار دادند. این اقدام نقض فاحش ماده ۲(۴) منشور ملل متحد، حقوق بین‌الملل، قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) و ۴۸۷ (۱۹۸۱) شورای امنیت، اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، و قطعنامه‌های مربوطه کنفرانس عمومی آژانس محسوب می‌گردد.
همچنین، جمهوری اسلامی ایران بار دیگر از دبیر کل درخواست می‌نماید تا:
۱. دبیرکل باید گزارشی به شورای امنیت و کلیه اعضای سازمان ملل پیرامون وضعیت اجرای بند عملیاتی ۲ قطعنامه ۴۸۷ (۱۹۸۱) شورای امنیت ارائه دهد. این گزارش به‌ویژه در ارتباط با موارد نقض و هدف قرار دادن تأسیسات و سایت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز تحت پادمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سوی رژیم اسرائیل باشد.
جامعه بین‌المللی موجب امتنان خواهد بود چنانچه مکاتبه حاضر به‌عنوان سند شورای امنیت توزیع گردد.
امیر سعید ایروانی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد
