سرویس خبری ایران من: در یکی از مهم‌ترین تحولات سیاسی و نظامی خاورمیانه در سال‌های اخیر، دونالد ترامپ موفق شد آتش‌بسی شکننده اما حیاتی میان ایران و اسرائیل برقرار کند. این توافق که پس از دوازده روز درگیری شدید حاصل شد، نه تنها پایانی بر یکی از خطرناک‌ترین بحران‌های منطقه‌ای رقم زد، بلکه ترامپ را در آستانه کسب یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای دیپلماتیک قرار داد.
اعلام پیروزی ترامپ و آتش‌بس شکننده
ایران و اسرائیل با آتش‌بسی شکننده موافقت کردند. این آتش‌بس که با میانجی‌گری ترامپ میان ایران و اسرائیل به دست آمد، فعلاً پایانی ناگهانی و چشمگیر بر یکی از شدیدترین درگیری‌های خاورمیانه در دهه‌های اخیر رقم زده است. جنگ ۱۲ روزه موجی از شوک و تنش را به منطقه‌ای وارد کرد که پیش از آن نیز نزدیک به دو سال درگیر بی‌ثباتی و خشونت بود. این بحران با حمله مرگبار حماس در ۷ اکتبر به اسرائیل آغاز شده بود.
حمله نظامی دونالد ترامپ برای انهدام تأسیسات هسته‌ای ایران، ایالات متحده را تا آستانه یک درگیری تمام‌عیار پیش برد؛ درگیری‌ای که چهار رئیس‌جمهور پیشین آمریکا تلاش کرده بودند از آن اجتناب کنند. با این حال، همین اقدام سرآغاز توافقی شد که اگر تداوم یابد، می‌تواند آغازگر فصل تازه‌ای در آینده امنیت منطقه و توازن قدرت‌های خاورمیانه باشد.
نقض آتش‌بس و مذاکرات دیپلماتیک
اسرائیل ایران را به نقض آتش‌بس متهم کرده است. ساعاتی پیش از اجرای رسمی آتش‌بس و دقایقی پس از آن، ایران چندین موشک به سمت اسرائیل شلیک کرد که باعث کشته‌شدن شماری از غیرنظامیان شد و توافق به‌دست‌آمده را با تهدید مواجه کرد. ترامپ ساعت ۶:۰۲ عصر به وقت شرق آمریکا در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد که دو طرف بر سر «آتش‌بس کامل و مطلق» به توافق رسیده‌اند.
ساعتی بعد، رسانه‌های رسمی ایران تأیید کردند که آتش‌بس وارد مرحله اجرا شده است. حدود ساعت ۲ بامداد، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل نیز در بیانیه‌ای رسمی از هماهنگی با ترامپ خبر داد و از موافقت اسرائیل با آتش‌بس با ایران سخن گفت. تلاش‌های ترامپ برای پایان دادن به جنگ از روز شنبه شتاب گرفت، درست پس از آنکه بمب‌افکن‌های B-2 آمریکا چهارده بمب ضد‌پناهگاه را بر سه سایت اصلی هسته‌ای ایران فروریختند و آن‌ها را تقریباً به‌طور کامل منهدم کردند.
ترامپ به نماینده ویژه خود، استیو ویتکوف، مأموریت داد تا پیام تمایل او به مذاکره برای پایان جنگ را به مقامات ایرانی منتقل کند؛ موضوعی که یک مقام کاخ سفید نیز آن را تأیید کرده است. ایران در ابتدا از ورود به درگیری خودداری کرد و اعلام داشت که تنها پس از گرفتن انتقام از طریق حمله به اهداف آمریکایی، امکان بازگشت به مسیر دیپلماسی وجود دارد؛ موضوعی که یکی از منابع مطلع تأیید کرده است.
اما پیش از آنکه ایران روز دوشنبه پایگاه هوایی العدید در قطر را هدف حمله موشکی قرار دهد، از طریق قطر پیام‌هایی به آمریکا فرستاد و زمان و اهداف مورد نظر خود را اطلاع داد؛ به گفته یکی از مقامات کاخ سفید. بلافاصله پس از این حمله که تلفاتی در پی نداشت، ایران بار دیگر از همان کانال غیرمستقیم پیامی به کاخ سفید ارسال کرد و اعلام نمود که هیچ حمله دیگری علیه اهداف آمریکایی در کار نخواهد بود. در پاسخ، کاخ سفید نیز از طریق واسطه قطری به ایران اطلاع داد که آمریکا قصد تلافی ندارد و همچنان برای از سرگیری مذاکرات آماده است.
در شامگاه دوشنبه، زمانی که روشن شد حمله ایران به العدید پایان یافته، ترامپ با بنیامین نتانیاهو تماس گرفت و به او گفت که خواهان پایان جنگ است؛ به گفته مقام ارشد کاخ سفید. نتانیاهو نیز با آتش‌بس موافقت کرد و اعلام کرد تا زمانی که ایران شلیک موشک را متوقف کند، اسرائیل نیز حمله‌ای انجام نخواهد داد. ترامپ همچنین با امیر قطر گفتگو کرد و معاونش، جی‌دی ونس، با نخست‌وزیر قطر تماس گرفت.
نخست‌وزیر قطر سپس پیام‌ها را به ایران منتقل کرد و جزئیات نهایی آتش‌بس، از جمله زمان آغاز آن، مشخص شد. پس از نهایی شدن توافق، ترامپ با سبک همیشگی خود، خبر آتش‌بس را در شبکه اجتماعی تروث سوشال اعلام کرد. او در پستی نوشت: «می‌خواهم از دو کشور ایران و اسرائیل بابت شجاعت، پایداری و درایت‌شان برای پایان دادن به چیزی که باید آن را ‘جنگ ۱۲ روزه’ نامید، قدردانی کنم.» «این جنگ می‌توانست سال‌ها ادامه یابد و خاورمیانه را به ورطه نابودی بکشاند، اما چنین نشد و دیگر هم نخواهد شد! خداوند ایران را حفظ کند، خداوند اسرائیل را حفظ کند، خداوند خاورمیانه، ایالات متحده و همه جهان را حفظ کند!»
فروپاشی محور مقاومت و ضعف ایران
جنگ غیرمنتظره‌ای که اسرائیل در ۱۳ ژوئن علیه ایران آغاز کرد، ضربه نهایی را به آنچه «محور مقاومت» خوانده می‌شود وارد آورد؛ شبکه‌ای از گروه‌های تحت حمایت ایران که سال‌ها منافع آمریکا و اسرائیل را در سراسر منطقه هدف قرار داده بودند. این عملیات اسرائیل به‌طور مستقیم و غیرمستقیم موجب نابودی توان نظامی حماس، تضعیف جدی حزب‌الله، فروپاشی حکومت اسد در سوریه و عقب‌نشینی عملی شبه‌نظامیان هم‌پیمان ایران در عراق شد.
آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، که گفته می‌شود همچنان در پناهگاهی مخفی به سر می‌برد، اکنون با از دست دادن فرماندهان ارشد نظامی، نابودی تقریباً کامل برنامه هسته‌ای، کشته‌شدن شماری از دانشمندان کلیدی، از میان رفتن نیمی از توان موشکی بالستیک و فروپاشی گسترده سامانه‌های پدافند هوایی کشور مواجه است.
این جنگ در حالی پایان یافت که ایران در ضعیف‌ترین وضعیت نظامی خود از زمان جنگ هشت‌ساله با عراق در دهه ۱۹۸۰ قرار داشت. مقام‌های آمریکایی و اسرائیلی مدعی‌اند که ایران برای بازسازی توان نظامی، احیای شبکه نیابتی و بازیابی قدرت بازدارندگی خود به سال‌ها زمان نیاز خواهد داشت. هم‌زمان، برنامه هسته‌ای ایران نیز دست‌کم چند سال به عقب رانده شده و تهران با هشدارهای جدی آمریکا و اسرائیل درباره هرگونه تلاش برای بازسازی آن روبه‌روست. یکی از مقام‌های کاخ سفید تأکید کرده که این حمله آمریکا به مراکز هسته‌ای ایران بود که در نهایت زمینه پایان جنگ را فراهم آورد.
این مقام افزود: «ایرانی‌ها فهمیدند که ترامپ اهل تهدیدهای توخالی نیست، و اسرائیلی‌ها از اینکه ترامپ کاری کرد که خودشان نمی‌توانستند انجام دهند، قدردان بودند. وقتی از آن‌ها خواست عملیات را متوقف کنند، راهی جز پذیرش نداشتند.» او گفت که ایران خواهان پایان جنگ بود زیرا «دیگر تاب و توان ادامه آن را نداشت» و آمریکا اطمینان دارد که زیرساخت‌های هسته‌ای ایران و ذخایر اورانیوم غنی‌شده به‌طور کامل از بین رفته‌اند. این مقام همچنین مدعی شد: «ایران دیگر هیچ‌گونه توانایی برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارد.»
دستاورد دیپلماتیک ترامپ و چشم‌انداز آینده
دستاورد ترامپ از آن جهت اهمیت ویژه دارد که به‌نظر می‌رسد ایالات متحده را از درگیرشدن در یک جنگ طولانی در خاورمیانه دور نگه داشته؛ سناریویی که خود او همواره از آن هراس داشت و هواداران جنبش ماگا نیز به‌شدت با آن مخالف بودند.
برای رئیس‌جمهوری که خود را استاد معامله‌گری می‌داند و در حل‌وفصل جنگ‌های اوکراین و غزه با دشواری مواجه شده، آتش‌بس میان ایران و اسرائیل می‌تواند یک پیروزی چشمگیر تلقی شود؛ موفقیتی که به‌زعم او، نمود عینی شعار «صلح از مسیر قدرت» است و درست پیش از نشست سرنوشت‌ساز ناتو در سه‌شنبه آینده به دست آمده است. انتظار می‌رود ترامپ و تیم سیاسی‌اش در هفته‌ها و ماه‌های پیش‌رو کارزار تبلیغاتی گسترده‌ای را به‌عنوان «تور پیروزی» برگزار کنند؛ توری که بی‌تردید شامل تلاش‌هایی برای نامزدی جایزه صلح نوبل نیز خواهد بود—جایزه‌ای که او سال‌هاست در آرزوی آن به‌سر می‌برد.
