سرویس خبری ایران من: در حالی که تنش‌های خاورمیانه به اوج خود رسیده، دونالد ترامپ با یکی از مهم‌ترین تصمیمات دوران ریاست‌جمهوری خود روبه‌رو است. سؤال اصلی این است که آیا آمریکا باید وارد جنگ مستقیم با ایران شود یا راه‌حل دیپلماتیک هنوز امکان‌پذیر است.
ترامپ و بررسی گزینه‌های نظامی
ترامپ از مشاورانش درباره کارآمدی بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران با بمب‌های فوق‌سنگین اطلاعات خواسته است. یکی از سؤالاتی که این روزها ذهن دونالد ترامپ را به خود مشغول کرده و مشاورانش نیز آن را تأیید می‌کنند، این است: اگر آمریکا به جنگ اسرائیل بپیوندد و بمب‌های فوق‌سنگین خود را رها کند، آیا واقعاً می‌تواند تأسیسات مستحکم هسته‌ای ایران را نابود کند؟ تردید ترامپ نسبت به موفقیت قطعی این عملیات، یکی از عواملی است که باعث شده او هنوز برای آغاز چنین حمله‌ای تصمیم نهایی را نگرفته باشد.
رئیس‌جمهور آمریکا می‌خواهد مطمئن شود که این اقدام، واقعاً ضروری است، آمریکا را وارد یک جنگ فرسایشی در خاورمیانه نمی‌کند و از همه مهم‌تر، به هدف اصلی یعنی نابودی برنامه هسته‌ای ایران منجر خواهد شد. یک مقام آمریکایی گفت: «ما برای حمله آماده‌ایم. اما هنوز قانع نشده‌ایم که چنین اقدامی واقعاً ضروری است. ترجیح ما این است که وارد نشویم، اما به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور هنوز به این نتیجه نرسیده که مداخله ما اجتناب‌ناپذیر است.»
تأسیسات فردو و چالش‌های تکنیکی
در صورت ورود ترامپ به جنگ، تقریباً قطعی است که تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم فردو یکی از اهداف اصلی حمله خواهد بود؛ سایتی که در دل یک کوه در جنوب تهران ساخته شده است. فردو مدت‌هاست در صدر فهرست اهداف اسرائیل قرار دارد. اما اسرائیل فاقد بمب‌های ۳۰ هزار پوندی مخصوص نفوذ در تأسیسات زیرزمینی است و همچنین بمب‌افکن‌های B-2 که قابلیت حمل این بمب‌ها را دارند، در اختیار ندارد. آمریکا اما هم این بمب‌ها را دارد و هم ابزار لازم برای استفاده از آن‌ها را در شعاع عملیاتی ایران مستقر کرده است. مقامات اسرائیلی نگران‌اند که اگر سایت فردو در جریان این جنگ آسیب نبیند، برنامه هسته‌ای ایران همچنان پابرجا خواهد ماند.
ترامپ روز چهارشنبه گفت: «ما تنها کشوری هستیم که توان چنین حمله‌ای را داریم. اما این به آن معنا نیست که حتماً چنین کاری را انجام خواهم داد. همه از من درباره آن پرسیده‌اند، ولی هنوز تصمیمی نگرفته‌ام.» او این سخنان را در پاسخ به سؤالی درباره لزوم نابودی فردو بیان کرد. یک مقام آمریکایی اعلام کرد که ترامپ به‌طور خاص از مشاوران نظامی‌اش پرسیده آیا بمب‌های فوق‌سنگین (MOP) می‌توانند سایت فردو را به‌طور کامل نابود کنند یا نه.
مقام‌های پنتاگون به ترامپ اطمینان داده‌اند که این بمب‌ها کارایی لازم را دارند، اما هنوز مشخص نیست که او کاملاً قانع شده باشد. به گفته مقام‌های فعلی و سابق آمریکایی، این نوع بمب‌ها تاکنون هرگز در میدان نبرد استفاده نشده‌اند، هرچند در مراحل توسعه، بارها مورد آزمایش قرار گرفته‌اند. یک مقام ارشد دیگر در دولت آمریکا گفت: «بمب نافذ عمل خواهد کرد. مسئله توانایی نیست، ما این توان را داریم. اما برای چنین حمله‌ای باید طرحی کامل و جامع وجود داشته باشد.
فقط رها کردن یک بمب و اعلام پیروزی کافی نیست.» او افزود: «هدف نهایی ما روشن است: ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند. ممکن است اهداف اسرائیل متفاوت باشد. ما آماده‌ایم، اگر اقدام منطقی باشد، وارد عمل شویم و حمله‌ای دقیق انجام دهیم — البته تنها در صورتی که رئیس‌جمهور آن را منطقی و مؤثر بداند.» برخی مقام‌های اسرائیلی باور دارند که ترامپ سرانجام به نفع حمله تصمیم خواهد گرفت.
اما در عین حال می‌گویند حتی اگر مجبور شوند به‌تنهایی دست به اقدام بزنند، باز هم می‌توانند خسارت قابل توجهی به فردو وارد کنند. نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو و سفیر اسرائیل در واشنگتن، یخیئل لیتر، در مصاحبه‌هایی اخیر اشاره کردند که ارتش اسرائیل گزینه‌هایی فراتر از حملات هوایی در نظر دارد.
یکی از این گزینه‌ها، عملیات کماندویی پرریسک است. نیروهای ویژه اسرائیل در سپتامبر گذشته عملیاتی مشابه اما در مقیاسی کوچک‌تر انجام دادند و با کاشت مواد منفجره، یک کارخانه موشک زیرزمینی در سوریه را منهدم کردند. حالا که اسرائیل به ادعای خود کنترل کامل حریم هوایی ایران را در دست دارد و ضربه سنگینی به نیروهای نظامی این کشور وارد کرده، چنین گزینه‌هایی کمتر از قبل افراطی به نظر می‌رسند. یک مقام آمریکایی گفت اسرائیلی‌ها به کاخ سفید اطلاع داده‌اند که شاید نتوانند با بمب به عمق لازم در کوه نفوذ کنند، اما ممکن است بتوانند «با نیروی انسانی» این کار را انجام دهند.
تلاش‌های دیپلماتیک و مذاکرات پنهان
در همین روزهایی که ترامپ مشغول بررسی ورود به جنگ بود، نماینده ویژه او، استیو ویتکوف، به‌طور مستقیم با وزیر امور خارجه ایران، عباس عراقچی، در تماس بوده است — موضوعی که دو مقام آمریکایی و یک منبع آگاه از گفت‌وگوها آن را تأیید کرده‌اند.
یکی از مقام‌های آمریکایی گفت: «ما همچنان این پیام را تکرار می‌کنیم: “بیایید مذاکره کنیم، چون هنوز امیدی هست.” بعضی روزها استیو [ویتکوف] می‌گوید: “تماسی داشتم، آن‌ها تمایل به گفت‌وگو دارند.” اما روزهای دیگر می‌گوید: “خبری از آن‌ها نشده.” با این حال، ما همچنان پافشاری می‌کنیم.» یک منبع مطلع اعلام کرد که وزرای خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا قرار است روز جمعه در ژنو با عباس عراقچی دیدار کنند. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در این نشست حضور خواهد داشت.
به گفته یکی از مقام‌های اروپایی، بورل روز چهارشنبه با وزیر خارجه آمریکا، مارکو روبیو، تماس تلفنی داشته و او را در جریان دیدار برنامه‌ریزی‌شده با مقام ایرانی قرار داده است. در همان روز، دونالد ترامپ بار دیگر جلسه‌ای در اتاق وضعیت با تیم ارشد امنیت ملی خود برگزار کرد تا درباره تحولات جنگ میان اسرائیل و ایران گفت‌وگو کند. یکی از مقام‌های آمریکایی هشدار داد: «صبر رئیس‌جمهور هر لحظه کمتر می‌شود. برای ایران زمان در حال پایان است. همه گزینه‌ها روی میز هستند.» ترامپ پیش از برگزاری جلسه، در جمع خبرنگاران تأکید کرد که هنوز درباره حمله به ایران تصمیم نگرفته و درِ راه‌حل دیپلماتیک همچنان باز است. نمایندگی ایران در سازمان ملل روز چهارشنبه در حساب توییتر خود نوشت که تهران «زیر فشار مذاکره نخواهد کرد»؛ به‌ویژه با «جنگ‌طلبی که برای حفظ نقش خود تقلا می‌کند» – اشاره‌ای آشکار به بنیامین نتانیاهو. با این حال، نشانه‌هایی نیز از تمایل ایران به مذاکره دیده شده است.
مقام‌های آمریکایی می‌گویند ترامپ معتقد است که حفظ فضای مبهم درباره تصمیماتش، می‌تواند فشار بیشتری بر ایران وارد کند. رئیس‌جمهور آمریکا روز چهارشنبه گفت: «ایده‌هایی دارم، اما ترجیح می‌دهم تصمیم نهایی را در آخرین لحظه بگیرم.»
