سرویس خبری ایران من: در حالی که تنشهای منطقهای بین ایران و اسرائیل به اوج خود رسیده، نقش و موضع آمریکا در این بحران به یکی از مهمترین عوامل تعیینکننده آینده منطقه تبدیل شده است. این گزارش به بررسی رویکرد دولت ترامپ در قبال درگیریهای جاری و پیامهای دیپلماتیک ارسالی به متحدان منطقهای میپردازد.
موضع آمریکا درباره عدم دخالت در جنگ
آمریکا به متحدان خود در منطقه اعلام کرده که تا زمانی که نیروها یا منافعش هدف حمله قرار نگیرند، وارد جنگ با ایران نخواهد شد.
به گفته دو منبع آگاه در کشورهای عربی، دولت ترامپ روز یکشنبه به چند متحد منطقهای خود اطلاع داده که قصدی برای مداخله مستقیم در درگیری میان ایران و اسرائیل ندارد، مگر آنکه ایران مستقیماً به منافع یا نیروهای آمریکایی حمله کند. این اطلاعات توسط وبسایت خبری آکسیوس منتشر شده است.
آمریکا در رهگیری موشکهایی که به سمت اسرائیل شلیک شده بودند نقش داشته، اما بهصراحت تأکید کرده که در حمله اسرائیل به ایران مشارکت ندارد و این اقدام بهطور کامل از سوی اسرائیل انجام شده است. واشنگتن هشدار داده که اگر ایران به آمریکاییها حمله کند، از خط قرمز عبور کرده است.
استراتژی دیپلماتیک آمریکا
حدود یک ساعت پیش از آغاز حملات اسرائیل در پنجشنبه گذشته، آمریکا همین پیام را برای برخی کشورهای منطقه ارسال کرده و اعلام کرده بود که در این جنگ مشارکت نخواهد کرد.
در هر دو مورد، هدف آمریکا از ارسال این پیامها آن بوده که کشورهای دریافتکننده آنها را به ایران منتقل کنند تا از هرگونه اقدام تلافیجویانه علیه نیروها یا منافع آمریکا در منطقه جلوگیری شود. کاخ سفید در پاسخ به درخواست آکسیوس برای اظهارنظر، سکوت اختیار کرده است.
با وجود آنکه مقامات ایرانی طی هفتههای اخیر آمریکا را به همدستی با اسرائیل در عملیات نظامی متهم کرده و هشدار دادهاند که در صورت ادامه حملات اسرائیلی، ممکن است پایگاههای آمریکا در منطقه را هدف قرار دهند، تاکنون حملهای علیه منافع آمریکا صورت نگرفته است.
یک دیپلمات عرب که بهطور مستقیم از رویکردهای تهران آگاه است، به آکسیوس گفته: «ایرانیها تاکنون بسیار حسابشده عمل کردهاند تا وارد بازیای نشوند که آمریکا را به واکنش نظامی بکشاند.»
مخالفت ترامپ با ترور رهبر ایران
اسرائیل از دولت ترامپ خواسته وارد جنگی شود که هدف آن از بین بردن کامل برنامه هستهای ایران است. با این حال، یک مقام آمریکایی به آکسیوس گفته که کاخ سفید این پیشنهاد را جدی تلقی نمیکند.
به گفته برخی مقامات آمریکایی، اسرائیل در تعطیلات آخر هفته گذشته فرصتی برای ترور رهبر معظم ایران، آیتالله خامنهای داشته، اما رئیسجمهور ترامپ بهروشنی به اسرائیلیها گفته که با این اقدام مخالف است.
یکی از مقامات آمریکایی دلیل این مخالفت را چنین بیان کرده: «تا زمانی که ایرانیها آمریکاییها را نکشتهاند، چنین اقدامی توجیه ندارد.» مقامات اسرائیلی این اظهارنظر را بهمثابه هشدار تلقی کردهاند؛ به این معنا که اگر ایران به منافع آمریکا آسیب برساند، ممکن است کاخ سفید در آینده از هدف قرار دادن رهبر ایران حمایت کند.
موضع اسرائیل و احتمال مذاکره
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، روز دوشنبه در گفتوگو با شبکه ایبیسی اعلام کرد که ترور رهبر ایران، آیتالله خامنهای، میتواند به جنگ پایان دهد و این گزینه همچنان روی میز است.
دونالد ترامپ در همان روز، در پاسخ به پرسشی درباره احتمال ورود آمریکا به جنگ، پاسخ مبهمی داد. هرچند واشنگتن بهصورت علنی و در تماسهای دیپلماتیک اعلام کرده که قصد دخالت ندارد، اما ارتش آمریکا در حال آمادهسازی برای چنین احتمالی است.
ناو هواپیمابر یواساس نیمیتز بهسوی منطقه خاورمیانه حرکت کرده و روز یکشنبه ۲۸ هواپیمای سوخترسان استراتژیک نیز خاک آمریکا را به مقصد این منطقه ترک کردهاند.
نتانیاهو در نشست خبری روز دوشنبه گفت که تقریباً هر روز با رئیسجمهور ترامپ در تماس است و این تماسها شامل روز یکشنبه نیز بوده است. او از حمایت آمریکا در دفع حملات ایران قدردانی کرد اما افزود: «رئیسجمهور بر اساس منافع آمریکا تصمیم میگیرد. با این حال، ما از هر نوع مشارکت آمریکا استقبال میکنیم.»
نخستوزیر اسرائیل در گفتوگو با ایبیسی تأکید کرد که ترامپ و مردم آمریکا ضرورت مقابله با آنچه او «شر» خواند را درک میکنند و گفت: «من شعار ‘اول آمریکا’ را میفهمم، اما ‘آمریکای مرده’ را نمیفهمم. این همان چیزی است که دشمنان ما بهدنبال آن هستند.»
ترامپ در حاشیه دیدار با نخستوزیر کانادا، مارک کارنی، در نشست گروه هفت گفت که ایران خواهان گفتوگو با آمریکاست.
او افزود: «آنها باید زودتر وارد مذاکره میشدند. ۶۰ روز فرصت داشتند، و در روز شصتویکم من اعلام کردم که توافقی وجود ندارد. ایران این جنگ را نخواهد برد و بهتر است پیش از آنکه دیر شود، وارد گفتوگو شود.»
یک دیپلمات عربی که در جریان پیامهای ایران به آمریکا قرار دارد، گفته است تهران اعلام کرده پس از تکمیل عملیات تلافیجویانه و توقف حملات اسرائیل، آماده مذاکره درباره آتشبس و ازسرگیری گفتوگوهای هستهای خواهد بود.
با این حال، مقامات اسرائیلی مدعیاند که تاکنون هیچ نشانهای از تمایل ایران به آتشبس دریافت نکردهاند. آنها تأکید دارند که تا زمانی که به اهداف خود از جمله نابودی برنامه هستهای و موشکی ایران نرسند، حاضر به آتشبس نخواهند بود.