سرویس خبری ایران من: تنشهای منطقهای میان ایالات متحده، اسرائیل و ایران به نقطه بحرانی رسیده است. در حالی که مذاکرات هستهای در آستانه شکست قرار گرفته، احتمال درگیری نظامی روزبهروز افزایش مییابد. موضع جدید واشنگتن نسبت به حمله احتمالی اسرائیل به ایران، تحولات مهمی را در معادلات منطقهای رقم زده است.
موضع آمریکا نسبت به حمله احتمالی اسرائیل
ایالات متحده به اسرائیل اعلام کرده است که در صورت حمله احتمالی به ایران، نقشی در عملیات نظامی نخواهد داشت. دولت ترامپ به صراحت به مقامات اسرائیلی اطلاع داده که واشنگتن قصد ندارد مستقیماً در حمله نظامی به تأسیسات هستهای ایران مشارکت داشته باشد. این موضوع را دو منبع آمریکایی و یک منبع اسرائیلی آگاه به گفتوگوها در گفتگو با پایگاه خبری اکسیوس تأیید کردهاند.
آمادگی برای سناریوی درگیری
همزمان، مقامات آمریکایی، اسرائیلی و ایرانی خود را برای سناریویی آماده میکنند که در آن مذاکرات هستهای میان واشنگتن و تهران به شکست میانجامد، اسرائیل دست به حملات پیاپی علیه ایران میزند و جمهوری اسلامی نیز در پاسخ، اهدافی در داخل اسرائیل و پایگاههای آمریکایی در منطقه را هدف قرار میدهد.
به گفته منابع آگاه، احتمال وقوع این تحولات طی یک هفته آینده وجود دارد. دونالد ترامپ، رئیسجمهور وقت آمریکا، روز پنجشنبه تأیید کرد که انجام حملات اسرائیل «کاملاً محتمل» است. منابع مطلع میگویند آمریکا در محافل خصوصی به تلآویو اعلام کرده که اگر عملیاتی انجام شود، این اقدام صرفاً یک مأموریت اسرائیلی خواهد بود، نه یک عملیات مشترک؛ حداقل در بخشهایی همچون بمباران یا عملیات تهاجمی هوایی. منابع یادشده توضیحی ندادند که آیا ایالات متحده قصد دارد در قالب پشتیبانی اطلاعاتی یا کمکهای لجستیکی مانند سوختگیری هوایی، به اسرائیل کمک کند یا خیر. با این حال، به گفته منابع، آمریکا تقریباً به طور قطع از اسرائیل در برابر هرگونه اقدام تلافیجویانه ایران دفاع خواهد کرد؛ همانطور که در موارد مشابه گذشته نیز چنین حمایتی صورت گرفته است.
محدودیتهای عملیاتی اسرائیل
اگرچه اسرائیل توانایی وارد کردن ضربههای سنگین به برنامه هستهای ایران را دارد، اما کارشناسان میگویند گستره عملیاتی ارتش اسرائیل محدودتر از آن چیزی خواهد بود که با مشارکت مستقیم آمریکا امکانپذیر میبود. نیروی هوایی اسرائیل فاقد بمبافکنهای سنگین B-2 یا B-52 است؛ هواپیماهایی که میتوانند بمبهای فوقسنگین مخصوص انهدام پناهگاههای زیرزمینی را حمل کنند.
چنین تسلیحاتی احتمالاً برای هدف قرار دادن تأسیسات زیرزمینی غنیسازی اورانیوم در فردو، که در اعماق کوه ساخته شدهاند، ضروری است. پیشبینی میشود اسرائیل تلاش کند در چند نوبت طی روزهای متوالی، حملاتی تکراری به اهداف خاص انجام دهد تا بتواند به تأسیسات زیرزمینی ایران آسیب وارد کند.
با این حال، تحلیلگران در خصوص موفقیت چنین رویکردی دیدگاههای متفاوتی دارند. ایران هشدار داده در صورت هرگونه حمله به برنامه هستهایاش، اهداف آمریکایی در منطقه را هدف قرار خواهد داد. همزمان، ایالات متحده اقدام به خروج دیپلماتها و خانواده نظامیانی کرده که احتمال میرود در معرض خطر قرار گیرند. وزارت دفاع آمریکا روز پنجشنبه سفر از پیشبرنامهریزیشده ژنرال اریک کوریلا، فرمانده سنتکام، به اسرائیل را لغو کرد. این تصمیم نشانهای دیگر از تمایل واشنگتن به دوری از هرگونه تصویر همکاری مستقیم با حمله احتمالی اسرائیل به ایران تلقی شد. کاخ سفید و سفارت اسرائیل در واشنگتن از اظهار نظر در اینباره خودداری کردهاند.
دونالد ترامپ روز پنجشنبه در جمع خبرنگاران گفت که نمیخواهد بگوید حمله اسرائیل به ایران «قریبالوقوع» است، اما وقوع آن را نیز منتفی ندانست. ترامپ تأکید کرد که خواهان پرهیز از درگیری است، اما این هدف مستلزم امتیازهایی است که ایران تاکنون حاضر به پذیرش آنها نبوده است. او همچنین گفت تا زمانی که امکان رسیدن به توافق وجود داشته باشد، تمایلی ندارد اسرائیل اقدامی انجام دهد که «فرصت توافق را از بین ببرد». منابع مطلع میگویند این موضع ترامپ در خصوص تشویق اسرائیل به پرهیز از حمله در زمان مذاکرات، با دولت اسرائیل هماهنگ نشده بود. اسرائیل پیشتر به کاخ سفید اطمینان داده بود که تا زمانی که مذاکرات شکست نخورده، دست به اقدام نظامی نخواهد زد؛ همانگونه که هفته گذشته پایگاه خبری اکسیوس گزارش داده بود.
مقامهای اسرائیلی اعلام کردهاند که ارتش این کشور در بالاترین سطح آمادهباش قرار دارد و در صورت ناکامی دیپلماسیِ استیو ویتکوف، فرستاده ویژه کاخ سفید، آماده اجرای فوری عملیات نظامی علیه ایران است. قرار است ویتکوف روز یکشنبه در عمان با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، دیدار کند تا درباره پاسخ تهران به آخرین پیشنهاد توافق هستهای آمریکا گفتوگو کند. نتیجه این نشست و ارزیابی واشنگتن از اینکه آیا هنوز شانسی برای رسیدن به توافق باقی مانده یا نه، میتواند تعیینکننده مسیر آینده باشد: ادامه دیپلماسی یا آغاز درگیری.