سرویس خبری ایران من: سخنگوی وزارت امور خارجه ایران مواضع کشور را درباره مسائل هسته‌ای و دیپلماسی بیان کرد. بقائی در نشست خبری روز دوشنبه به سوالات خبرنگاران پاسخ داد. وزارت خارجه رویکرد خود نسبت به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تشریح کرد. مقامات ایرانی تاکید کردند که هیچ فشار خارجی نمی‌تواند سیاست‌های کشور را تغییر دهد.
سفرهای دیپلماتیک و تحرکات بین‌المللی
به گزارش ایران من، «اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری روز دوشنبه- ۱۲ خرداد- گفت: خرداد ماه مهمی در تقویم ایرانیان است و با مناسبت‌های مهمی مواجه خواهیم بود، ارتحال امام خمینی برای همه ما یادآور یک واقعه تلخ است و یاد ایشان را گرامی داشته و به روان شهدای ایران درود می‌فرستیم.
وی با اشاره به اینکه در هفته‌ای که گذشت دستگاه دیپلماسی وظایف خود را پیگیری کرد، ادامه داد: وزیر خارجه امروز در مصر و فردا در لبنان است، هفته قبل به عمان سفر کرد، معاون اول رئیس جمهور سفر مهمی به تاجیکستان داشت و اسناد همکاری در چند حوزه اقتصادی و تجاری به امضا رسید. رئیس مجلس هم سفری به آمریکای لاتین داشت که هم دو جانبه و هم بین‌المللی است.
واکنش به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
سخنگوی وزارت امورخارجه با تاکید بر اینکه قطعاً این روش‌های غرب و آژانس به نتیجه نخواهد رسید، گفت: آزمودنِ راهی که پیش‌تر نتیجه نداده، خطاست. مدت‌هاست که برخی کشورهای غربی از سازمان‌های بین‌المللی و سازوکارهای چندجانبه، از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، برای پیشبرد اهداف سیاسی خود سوءاستفاده کرده‌اند. این تبدیل به یک سنت ناپسند در دو دهه گذشته شده و البته تنها محدود به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیست.
بقائی گفت: آژانس گزارشی صادر کرده که محتوای آن عمدتاً تکراری است. برخی مسائل فنی در آن بزرگ‌نمایی شده‌اند. ما هیچ تردیدی نداریم که برخی کشورهای مشخص بر تهیه این گزارش فشار آورده‌اند. کشورهای غربی با چنین روشی، اعتبار و جایگاه یک سازمان علمی بین‌المللی را خدشه‌دار می‌کنند و ما از این موضوع خوشحال نیستیم. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت‌های هسته‌ای کشورها، نباید در معرض فشار قرار گیرد و این امر زیبنده نیست.
وی با اشاره به اینکه ما آگاه هستیم که هم شخص مدیرکل و هم مجموعه آژانس، مکرراً تحت فشار قرار گرفته‌اند تا این گزارش را با محتوای خاصی تهیه کنند. البته این موضوع باعث نمی‌شود که آژانس مجاز باشد تحت تأثیر این فشارها، گزارش‌هایی کاملاً جهت‌دار و سیاسی علیه یک کشور عضو منتشر کند. طبیعی است که، همان‌طور که تجربه‌های پیشین نیز نشان داده، جمهوری اسلامی ایران با دقت، اقدامات طرف‌های غربی در حوزه هسته‌ای را رصد کرده و متناسب با آن عمل خواهد کرد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: ما همواره توصیه کرده‌ایم که از سوءاستفاده ابزاری از این نهادها برای تأثیرگذاری بر همکاری‌های دوجانبه ایران و آژانس پرهیز شود. در نوامبر ۲۰۲۴، همین سه کشور اروپایی با بی‌توجهی به دستاوردهای سفر مدیرکل به تهران، قطعنامه‌ای را پیشنهاد و تصویب کردند، اما این قطعنامه نتوانست اهداف آن‌ها را محقق کند. جمهوری اسلامی ایران در برابر آن، واکنش‌های متقابل خود را اتخاذ کرد.
بقائی در ادامه خاطرنشان کرد: ما به عنوان یک عضو مسئول معاهده عدم اشاعه و همچنین عضو آژانس، فعالیت‌های صلح‌آمیز خودمان را همواره با آژانس هماهنگ کرده‌ایم. آژانس از امکان نظارت کامل بر فعالیت‌های ما برخوردار بوده است. شما لغو انتصاب چند نفر معدود را بزرگ‌نمایی می‌کنید که آن هم بر اساس مقررات و ماده نوع پادمان جامع صورت گرفته. از طرف دیگر، ادامه فعالیت و حضور ۱۲۵ بازرس را به هیچ عنوان ذکر نمی‌کنید. این کاملاً مشخص است که یک رویکرد کاملاً جهت‌دار و مغرضانه است. ما گام‌های خود را با توجه به تحرکات بعدی کشورهای اثرگذار در آژانس تنظیم خواهیم کرد. قطعاً مایل نیستیم که همکاری‌های ما با آژانس تحت تأثیر چنین تحرکاتی قرار بگیرد. اما در مواردی ناچار خواهیم شد که متناسب با اقدامات تحریک‌آمیز طرف مقابل، تصمیم مقتضی را اتخاذ کنیم.
مذاکرات با آمریکا و تبادل پیشنهادها
در ادامه این نشست خبری، خبرنگار ایرنا از سخنگوی وزارت خارجه سوال کرد: بالاخره بعد از فضاسازی رسانه‌ای سنگین آمریکا در این یک هفته روز شنبه متنی که به تعبیر وزیر امورخارجه در توییتشان در شامگاه شنبه “عناصر پیشنهادی آمریکا” را شامل میشد به ایران تحویل داد. آقای عراقچی در توییتشان گفتند که عناصر پیشنهادی آمربکا تحویل گرفته شده و پاسخ مقتضی بر لساس اصول، حقوق و منافع مردم ایران داده خواهد شد. سوال من این است که آیا تحویل گرفتن این متن به معنای پذیرش یا قابل پذیرش بودن آن- دست کم در کلیات- است؟ این عناصر چیست؟ آیا می‌توان گفت که عناصر پیشنهادی آمریکا منعکس‌کننده مباحث و چانه‌زنی‌های پنج دور مذاکراتی ایران-آمریکا است؟ آیا چارچوب‌های اصولی مد نظر ما به ویژه غنی‌سازی در ایران و مساله تحریم‌ها در این متن پیشنهادی رعایت شده است؟ ضمنا یکی از سخنگویان آمریکایی گفته که «به نفع ایرانه که پاسخ مثبت بده». واکنش شما راجع به این گزاره هم بفرمایید.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ گفت: قطعاً تحویل گرفتن یک متن به هیچ عنوان به معنای پذیرش آن نیست و حتی به معنای قابل پذیرش بودن آن نیز نیست. تبادل متون امر رایج در همه روندهای مذاکراتی است کما اینکه ما، هیئت مذاکره کننده ایرانی، اولین متن مکتوب را به طرف آمریکایی ارائه کرد. بنابراین این یک روند عادی است که طرف‌های مقابل به صورت شفاهی یا به صورت مکتوب مواضع و دیدگاه‌های خود را با یکدیگر تبادل می‌کنند.
بقائی با تاکید بر اینکه قاعدتاً هر متنی و هر پیشنهادی باید بررسی شود و متناسب با آن پاسخ مقتضی داده شود، خاطر نشان کرد: من شما را به توییت وزیر امور خارجه ارجاع می‌دهم که صراحتاً اعلام کردند «ما بر اساس اصول حقوق و منافع ملت ایران پاسخ مقتضی را به طرف مقابل خواهیم داد.» اما فارغ از آن موضوع مشخص این است که هیچ متنی که متضمن خواسته های رادیکال و حداکثری باشد و حقوق و منافع حقه مردم ایران را نادیده بگیرد قطعاً با واکنش مثبت ما مواجه نخواهد شد.
سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: من حدس می‌زنم که انتظار همه این بوده و هست که هر پیامی که تبادل می‌شود ماحصل یا بازتاب بحث‌هایی باشد که در ۵ دوره مذاکرات صورت گرفته است، به خاطر اینکه هر دو طرف نسبت به خطوط قرمز یکدیگر آگاه هستند و مشخص است که جمهوری اسلامی ایران بر چه مبنای منطقی، حقوقی و قانونی و نیازهایش بر ادامه غنی‌سازی اصرار دارد. همچنین بر مبنای چه منطقی اصرار بر خاتمه موثر تحریم‌های ظالمانه دارد. این مواردی است که در هر تفاهمی باید گنجانده شود. این دستورالعمل‌ها و چارچوب‌هایی که مد نظر ما بوده مبنایی برای هر واکنش ما به عناصر پیشنهادی خواهد بود.
قطعاً در جریان مذاکرات تحویل گرفتن یک متن به هیچ عنوان به معنای پذیرش آن نیست و حتی به معنای قابل پذیرش بودن آن نیز نیست. تبادل متون امر رایج در همه روندهای مذاکراتی است. پیشنهادی که متضمن خواسته های رادیکال و حداکثری باشد، با پاسخ مثبت روبه‌رو نخواهد شد.
انتظار همه این بوده و هست که هر پیامی که در جریان مذاکرات ایران و آمریکا تبادل می‌شود ماحصل یا بازتاب بحث‌هایی باشد که در ۵ دوره مذاکرات صورت گرفته است چرا که هر دو طرف نسبت به خطوط قرمز یکدیگر آگاه هستند.
مسائل بین‌المللی و موضوع فلسطین
سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه موضوع فلسطین در شورای حقوق بشر کم‌رنگ شده است، گفت: متأسفانه در سنوات اخیر شاهد بوده‌ایم که یکی از مهم‌ترین موضوعات دستور کار شورای حقوق بشر- دستور کار شماره ۷ این شورا که در همه نشست‌های ادواری آن مورد بحث قرار می‌گیرد، یعنی موضوع فلسطین اشغالی، مدام در معرض به حاشیه رانده شدن قرار داشته است. این در حالی است که هیچ وضعیتی در جهان، از حیث شدت فاجعه و بحران انسانی، با وضعیت امروز غزه قابل مقایسه نیست.
بقائی با اشاره به اینکه انتظار می‌رود که سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی، به‌ویژه در این شرایط، کمک کنند تا موضوع فلسطین با دقت و تمرکز بیشتری مورد بررسی قرار گیرد، گفت: ما متأسفیم که در سطح شورای حقوق بشر، طی دو سال گذشته حتی یک نشست ویژه یا اضطراری برای بررسی وضعیت غزه برگزار نشده است. این موضوع را باید در کنار ممنوعیت فعالیت آژانس امداد و کمک‌رسانی به آوارگان فلسطینی (آنروا) و نیز گزارش‌هایی قرار داد که نشان می‌دهد نهادهای حقوق بشردوستانه در فلسطین اشغالی، عملاً با مشکلات اساسی مواجه شده‌اند.
وی ادامه داد: وظیفه اصلی ما این است که هرگونه محدودیتی در سطح سازمان ملل و نهادهای وابسته به آن، مطلقاً نباید فعالیت‌های مربوط به موضوع فلسطین یا دیگر مسائل اساسی، به‌ویژه موضوعات مرتبط با توسعه، را تحت‌الشعاع قرار دهد. همکاران ما در نمایندگی‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، چه در ژنو و چه در نیویورک، قطعاً این مسئله را مدنظر دارند و تلاش می‌کنند با همکاری کشورهای اسلامی و کشورهای در حال توسعه، این موضوع را به‌طور جدی پیگیری و به پیش ببرد.
آنچه که در مذاکرات برای ما اهمیت دارد، اطمینان از خاتمه واقعی تحریم‌هایی است که در چند دهه گذشته علیه ملت ایران اعمال شده است. طرف آمریکایی تاکنون در این زمینه شفاف‌سازی لازم را انجام نداده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه درباره ادعاهای غرب درباره دستیابی ایران به بمب اتم گفت: اگر گزارش‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای ایران را مرور کنید، متوجه می‌شوید که از سال ۱۹۸۴، مقامات رژیم صهیونیستی ادعا کرده‌اند که ایران ظرف شش ماه آینده به بمب هسته‌ای دست پیدا خواهد کرد. اکنون حدود ۴۰ سال از آن زمان گذشته است. بنابراین، موضوع تسلیحاتی شدن برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، بهانه‌ای برای آن است که رژیم صهیونیستی از کنترل بر سیاست خارجی آمریکا در منطقه اطمینان حاصل کند.
بقائی ادامه داد: آنچه رژیم صهیونیستی از آن نگران است، این است که نتواند مانند دهه‌های گذشته، مطامع و امیال خود را در منطقه به‌پیش ببرد و ما شاهد بوده‌ایم که این موضوع به یک الگو تبدیل شده است؛ الگویی که در آن، رژیم صهیونیستی همواره تلاش کرده در منطقه ما جنگ‌های دائمی و مکرر رخ دهد. در نمونه‌های مختلف، این رژیم به‌نوعی از آمریکا سو استفاده و آن را استثمار کرده است؛ به‌گونه‌ای که آمریکا وارد جنگ‌هایی شده که مطلقاً نه به نفع مردم منطقه بوده و نه به نفع خود ایالات متحده، و صرفاً باعث تداوم و طولانی شدن فضای تنش و منازعه در منطقه ما شده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه در توضیح خطوط قرمز ایران و موضوع تحریم‌ها در مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا گفت: یکی از مهم‌ترین مطالبات ما در هر روند مذاکراتی با غرب، موضوع رفع تحریم‌هاست. به این دلیل که در بحث هسته‌ای، تکلیف کاملاً روشن است و ما بارها گفته‌ایم که اگر مسئله آمریکا، نبود تسلیحات هسته‌ای است، این امر پیشاپیش محقق شده و تحصیل حاصل است. بنابراین، از آنجا که ما به برنامه هسته‌ای خود و به ماهیت صلح‌آمیز آن مطمئن هستیم، و به نیت خودمان نه فقط در کلام بلکه در عمل مطمئن هستیم و این موضوع را اثبات کرده‌ایم که به هیچ عنوان به سمت تسلیحاتی شدن نخواهیم رفت، در این زمینه موضوع برای ما روشن است.
بقائی با اشاره به اینکه ایران آماده اقدامات اعتمادساز و شفاف، با نظارت نهاد ذی‌ربط بین‌المللی، یعنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، است، گفت: آنچه که در این معادله برای ما اهمیت دارد، اطمینان از خاتمه واقعی تحریم‌هایی است که در چند دهه گذشته علیه ملت ایران اعمال شده است. طرف آمریکایی تاکنون در این زمینه شفاف‌سازی لازم را انجام نداده است. ما باید برای خود کاملاً روشن کنیم که تحریم‌های اعمال‌شده علیه ملت ایران، به چه نحوی و در چه سازوکاری رفع خواهند شد. همچنین باید اطمینان حاصل کنیم که تجربه‌های تلخ گذشته تکرار نخواهد شد و در عمل بتوانیم آثار رفع تحریم‌ها را در حوزه‌های مختلف، از جمله مراودات اقتصادی، بانکی و تجاری خود مشاهده کنیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به ادعای فنلاند درباره جاسوس ایرانی گفت: مسئله ادعای فنلاند برای ما بسیار عجیب بود. فنلاند کشوری است که ما همواره رابطه‌ای معقول و منطقی با آن داشته‌ایم و تاکنون هرگز چنین مواردی از سوی آن‌ها مطرح نشده بود. اساساً نیز طرح چنین مسائلی از سوی این کشور موضوعیت نداشته است.
بقائی گفت: ما متأسف هستیم که ناچاریم این اقدام را در چارچوب یک رویکرد هماهنگ‌شده از سوی کشورهای اروپایی برای اعمال فشار علیه جمهوری اسلامی ایران تلقی کنیم. با حسن نیت کامل با این موضوع برخورد کردیم و سفیر فنلاند در تهران احضار هم به‌منظور ابلاغ رسمی اعتراض جمهوری اسلامی ایران و هم برای درخواست توضیح در خصوص این ادعاهایی که نه سند و مدرکی برای آن‌ها ارائه شده و نه هیچ مبنای واقعی و معتبری دارند، احضار شد. اما این پرسش مطرح است که چنین ادعاهایی، با چه نیت و بر اساس چه مستنداتی، علیه جمهوری اسلامی ایران مطرح شده‌اند.
