سرویس خبری ایران من: گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی افشاگری‌های مهمی درباره فعالیت‌های هسته‌ای مخفی ایران ارائه داده که می‌تواند تنش‌های دیپلماتیک را تشدید کرده و مذاکرات آینده را تحت تأثیر قرار دهد.
افشای فعالیت‌های مخفی هسته‌ای
گزارش تازه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، جزئیاتی از فعالیت‌های پنهانی هسته‌ای ایران در گذشته را فاش کرده است. در این گزارش جامع و محرمانه که نسخه‌ای از آن به دست خبرگزاری رویترز رسیده، آمده است که ایران در سه سایت مورد بررسی، با استفاده از مواد هسته‌ای که به آژانس اعلام نکرده بود، فعالیت‌هایی مخفی انجام داده است.
واکنش کشورهای غربی و تصویب قطعنامه
این گزارش به درخواست هیأت حاکمه ۳۵ کشور عضو آژانس در نوامبر تهیه شده و حالا زمینه را برای فشار بیشتر چهار کشور غربی آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان برای تصویب قطعنامه‌ای علیه ایران فراهم کرده است؛ قطعنامه‌ای که می‌تواند ایران را به نقض تعهداتش در قبال منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای متهم کند.
تصویب چنین قطعنامه‌ای، احتمالاً واکنش تند تهران را در پی خواهد داشت و ممکن است مذاکرات هسته‌ای با آمریکا را وارد مرحله‌ای دشوارتر کند. دیپلمات‌ها می‌گویند چهار کشور یادشده قصد دارند در نشست آینده هیأت حاکمه که هفته ۹ ژوئن برگزار می‌شود، پیش‌نویس این قطعنامه را ارائه دهند. در صورت تصویب، این نخستین بار در حدود ۲۰ سال گذشته خواهد بود که ایران به‌طور رسمی ناقض تعهدات خود شناخته می‌شود.
جزئیات فعالیت‌های مشکوک در سایت‌های مختلف
ایران همواره تأکید کرده که برنامه هسته‌ای‌اش صرفاً صلح‌آمیز است و ادعاهای غرب درباره تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای را رد کرده است. هرچند بخشی از یافته‌های آژانس به فعالیت‌هایی مربوط می‌شود که سال‌ها پیش انجام شده، اما گزارش جدید با قاطعیت بیشتری به بررسی آن‌ها پرداخته است. در این گزارش، تحولات سال‌های اخیر نیز مرور شده و به‌روشنی از فعالیت‌هایی هماهنگ و مخفی سخن گفته شده که برخی از آن‌ها با تولید سلاح هسته‌ای در ارتباط بوده‌اند.
آژانس همچنین تأکید کرده که همکاری ایران در برخی زمینه‌ها همچنان «کمتر از حد رضایت‌بخش» است. به گفته این نهاد، هنوز توضیح قانع‌کننده‌ای درباره آثار اورانیوم کشف‌شده در دو مورد از چهار سایت مورد بررسی ارائه نشده است. این یافته‌ها نشان می‌دهد که سه سایت، محل انجام آزمایش‌های مخفی هسته‌ای بوده‌اند.
آژانس در جمع‌بندی خود آورده است که این سه سایت و سایر مکان‌های احتمالی مرتبط، بخشی از برنامه‌ای هسته‌ای و سازمان‌یافته بوده‌اند که ایران تا اوایل دهه ۲۰۰۰ آن را اجرا می‌کرد و در برخی فعالیت‌های آن از مواد هسته‌ای اعلام‌نشده استفاده شده است. همچنین در گزارش آمده که بخشی از مواد یا تجهیزات آلوده به مواد هسته‌ای متعلق به آن برنامه، بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۸ در سایت ترکوزآباد نگهداری شده‌اند.
در گزارش آمده است: «آژانس به این جمع‌بندی رسیده که ایران فعالیت‌ها و مواد هسته‌ای مربوطه را در سه سایت اعلام‌نشده شامل لاویسان-شیان، ورامین و ترکوزآباد، به این نهاد گزارش نکرده است.» در سایت لاویسان-شیان واقع در تهران، یک دیسک فلزی از جنس اورانیوم، دست‌کم دو بار در سال ۲۰۰۳ در فرآیند تولید منابع نوترونی انفجاری مورد استفاده قرار گرفته؛ فرآیندی که طراحی آن برای راه‌اندازی انفجار در یک سلاح هسته‌ای صورت گرفته است. این فعالیت‌ها به گفته گزارش، بخشی از آزمایش‌های «مقیاس کوچک» بوده‌اند.
افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده
این گزارش ممکن است در نهایت به ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل منجر شود، هرچند منابع دیپلماتیک می‌گویند چنین اقدامی به احتمال زیاد ابتدا در نشست آتی هیأت حاکمه آژانس مطرح خواهد شد. در کوتاه‌مدت، این موضوع ممکن است ایران را به شتاب‌دهی یا گسترش برنامه هسته‌ای‌اش سوق دهد، مشابه آنچه در واکنش به توبیخ‌های پیشین آژانس اتفاق افتاده بود. این وضعیت همچنین می‌تواند فضای مذاکرات با آمریکا را—که هدف آن مهار این برنامه است پیچیده‌تر کند.
گزارشی جداگانه از آژانس که روز شنبه به کشورهای عضو ارسال شده، نشان می‌دهد میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران با خلوص ۶۰ درصد—که فاصله چندانی با سطح ۹۰ درصدی مورد استفاده در سلاح هسته‌ای ندارد—تقریباً دو برابر شده و به ۴۰۸.۶ کیلوگرم رسیده است. بر اساس معیارهای فنی آژانس، این مقدار در صورت غنی‌سازی بیشتر، برای ساخت حدود ۹ بمب هسته‌ای کافی است. هر دو گزارش تأکید کرده‌اند که غنی‌سازی در این سطح بالا یک «نگرانی جدی» محسوب می‌شود، چراکه ایران تنها کشوری در جهان است که بدون اعلام تولید سلاح هسته‌ای، به چنین سطحی از غنی‌سازی رسیده است.
اسرائیل که همواره خواهان برخورد قاطع با برنامه هسته‌ای ایران بوده، در واکنش به گزارش گفته این سند نشان می‌دهد تهران مصمم است برنامه تسلیحات هسته‌ای خود را تکمیل کند. دفتر نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده: «جهان باید همین حالا وارد عمل شود تا مانع از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شود.» نهادهای اطلاعاتی آمریکا و خود آژانس سال‌هاست معتقدند ایران پیش‌تر یک برنامه مخفی و سازمان‌یافته برای ساخت سلاح هسته‌ای داشته که در سال ۲۰۰۳ متوقف شده است. با این حال، ایران همواره وجود چنین برنامه‌ای را انکار کرده است.
