سرویس خبری ایران من: در پی ماه‌ها مذاکرات دیپلماتیک با میانجی‌گری کشورهای منطقه، به نظر می‌رسد ایران و آمریکا به نقطه‌ای حساس در روند دستیابی به توافقی جدید بر سر برنامه هسته‌ای ایران رسیده‌اند. این توافق احتمالی می‌تواند پایانی بر تنش‌های چندین ساله و آغازی برای همکاری‌های بین‌المللی جدید باشد.
اعلام ترامپ درباره توافق احتمالی با ایران
دونالد ترامپ می‌گوید ایران «تقریباً» با توافقی درباره برنامه هسته‌ای خود موافقت کرده است. رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرد که ایران با بخش عمده‌ای از شرایط توافق بر سر آینده برنامه هسته‌ای‌اش موافقت کرده و تنها گام‌هایی برای نهایی شدن باقی مانده است. ترامپ در جریان سفرش به دوحه گفت: «من می‌خواهم ایران موفق شود. می‌خواهم این کشور به جایگاهی بزرگ برسد. اما چیزی که نمی‌شود، داشتن سلاح هسته‌ای است.
موضوع خیلی ساده است؛ نیازی به توضیح ۳۰ صفحه‌ای نیست. فقط یک جمله کافی است: ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند.» او در ادامه با اشاره به احتمال حمله نظامی آمریکا گفت: «ما نمی‌خواهیم ایران را به گرد و غبار هسته‌ای تبدیل کنیم. به نظرم بدون نیاز به چنین کاری، به توافق نزدیک شده‌ایم. احتمالاً خبر امروز درباره ایران را دیده‌اید. آنها تقریباً با… شرایط موافقت کرده‌اند.»
جزئیات پیشنهادهای مطرح شده در مذاکرات
سخنان ترامپ در واقع تأییدی بر گزارش‌هایی است که می‌گویند استیو ویتکوف، نماینده ویژه او در امور خاورمیانه، آخر هفته گذشته در عمان چارچوب کلی پیشنهادی را به هیئت ایرانی ارائه داده و عباس عراقچی نیز این پیشنهاد را برای بررسی به تهران منتقل کرده است. بر اساس این گزارش، میانجی‌گران از عراقچی خواسته‌اند برای ایجاد اعتماد، ایران به‌مدت سه سال غنی‌سازی اورانیوم را به‌طور کامل متوقف کند. پس از آن، تهران می‌تواند بار دیگر غنی‌سازی را تا سقف ۳.۷۵ درصد از سر بگیرد، همان سطحی که در توافق سال ۲۰۱۵ تعیین شده بود؛ توافقی که ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد.
در این فاصله، روسیه مسئول تأمین اورانیوم موردنیاز برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران خواهد بود. علی شمخانی، مشاور عالی رهبر ایران در امور سیاسی، نظامی و هسته‌ای، اعلام کرده است که ایران آماده توافق است، به شرط آنکه نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، در این روند دخالت نکند. به گفته او، ایران متعهد می‌شود هرگز به‌دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نرود، ذخایر اورانیوم با غنای بالا را از بین ببرد، اورانیوم را فقط تا سطح مصارف غیرنظامی غنی‌سازی کند، و به بازرسان بین‌المللی اجازه دهد بر این فرایند نظارت کنند – همه این اقدامات در ازای لغو فوری تحریم‌های اقتصادی خواهد بود.
نظرات کارشناسان و گام‌های آینده
محمد عامری، تحلیل‌گر مرکز ویلسون در واشنگتن، می‌گوید: «به عنوان راه‌حل میانه، ایران می‌تواند بپذیرد که برای مدتی مشخص و توافق‌شده، غنی‌سازی را در سطحی متوقف کند که همچنان مطابق با حقوق قانونی‌اش است.
بعد از اعتمادسازی متقابل، می‌توان این فعالیت را از سر گرفت.» او همچنین پیشنهاد داده که ایران می‌تواند عربستان سعودی و حتی ایالات متحده را به سرمایه‌گذاری در برنامه هسته‌ای خود دعوت کند. ترامپ در ادامه از نقش میانجی‌گرانه قطر قدردانی کرد و با کنایه به مواضع اسرائیل گفت: «ایران باید از امیر قطر تشکر کند، چون برخلاف برخی دیگر، او خواهان آسیب‌زدن به ایران نیست.» لحن رئیس‌جمهور آمریکا نشان می‌دهد که شخصاً مایل به دستیابی به توافق است.
با این حال، هر دو طرف – چه در ایران و چه در آمریکا – با گروه‌هایی روبه‌رو هستند که به طرف مقابل بی‌اعتمادند. با وجود این، برای ایران، مزایای اقتصادی ناشی از لغو تحریم‌ها ممکن است بر بی‌اعتمادی تاریخی به آمریکا غلبه کند. هنوز زمان مشخصی برای دور پنجم مذاکرات اعلام نشده است. دستیاران عراقچی قرار است روز جمعه با مقامات اروپایی از فرانسه، آلمان، بریتانیا و اتحادیه اروپا دیدار کنند تا آنها را از روند پیشرفت مذاکرات مطلع سازند. برخی منابع ایرانی می‌گویند که اروپا از احتمال کنار گذاشته شدن از این روند، خشمگین و نگران است.
