پادکست این خبر را گوش کنید
سرویس خبری ایران من: گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در مصاحبه با یواس‌نیوز دیدگاه خود را درباره برنامه هسته‌ای ایران بیان کرد. او توضیحاتی درباره مذاکرات جاری، نقش آژانس، و ضرورت یک توافق جدید ارائه داد. گروسی اهمیت گفت‌وگوهای جاری میان ایران و آمریکا را تأکید کرد. او راستی‌آزمایی توافق احتمالی را وظیفه مهم آژانس دانست.
گفت‌وگوی گروسی با یواس‌نیوز: نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای ایران
به گزارش ایران من، رافائل گروسی در مصاحبه‌ای با نشریه آمریکایی یواس‌نیوز ادعا کرد که گام‌های جبرانی ایران در برجام و غنی‌سازی اورانیوم در سطح کنونی «مایه نگرانی است و من در این‌باره به‌طور مستقیم با همتایان ایرانی‌ام گفت‌وگو کرده‌ام.»
وی افزود: «آنچه اکنون اهمیت دارد، و تمرکز ما نیز بر آن است، این است که بتوانیم شفاف‌سازی‌هایی را که نیاز داریم درباره آنچه در جریان است، به دست آوریم. همچنین، حمایت از مذاکرات جاری میان ایران و ایالات متحده، از نظر فنی و با جدیت، بسیار مهم است.»
دیدگاه گروسی درباره ضرورت اقدام فوری در مسئله هسته‌ای ایران
مدیرکل آژانس در ادامه فضاسازی‌های سیاسی غرب علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان گفت: «هر روز وضعیت بدتر می‌شود. سانتریفیوژها همچنان می‌چرخند. ذخایر هم بیشتر می‌شوند. ما باید فوراً به این موضوع رسیدگی کنیم. ما می‌دانیم که این نگرانی می‌تواند به موضوعی بزرگ‌تر تبدیل شود که باید به‌شدت از آن جلوگیری کنیم.»
وی با تکرار اهمیت نقش آژانس در توافق احتمالی میان ایران و آمریکا گفت: «آژانس باید توافقی قابل اتکا، قوی و قابل راستی‌آزمایی را تأیید کند. ما اکنون همین کار را انجام می‌دهیم. این موضوع، بخشی از سفر من به سازمان ملل و شورای امنیت نیز هست.»
گروسی در پاسخ به این پرسش که «آیا تصور می‌کنید در چارچوب توافق جدید، نقش آژانس برای راستی‌آزمایی لحاظ خواهد شد؟» گفت: «اول از همه، باید ببینیم این مذاکرات بسیار مهم به نتیجه می‌رسند یا نه. این بسیار بسیار مهم است. فکر می‌کنم این هم اهمیت دارد که (استیو) ویتکاف و (عباس) عراقچی با ما صحبت می‌کنند. آنها با یکدیگر نیز (به‌صورت غیرمستقیم) گفت‌وگو می‌کنند، که البته جزء ضروری ماجراست؛ چون این توافق، توافق آن‌هاست، نه توافق آژانس.»
وی افزود: «بدون حضور ما، این توافق بر پایه‌ای سست بنا خواهد شد. تعهداتی که، در صورت توافق، طرفین به آن می‌رسند، بسیار مهم خواهند بود. جامعه بین‌المللی باید اطمینان یابد که طرفین این تعهدات را اجرا می‌کنند.»
روند مذاکرات و اهمیت شتاب‌دهی به گفت‌وگوها
مدیرکل آژانس ادامه داد: «از نظر من، نکته خیلی مهم در حال حاضر این است که این روند شتاب گرفته است. گفت‌وگوها اکنون به برخی جزئیات فنی رسیده‌اند، چون این یک روند تدریجی است، یک گفت‌وگو است.»
وی گفت: «ایران و آمریکا برای مدت طولانی اصلاً با یکدیگر صحبت نمی‌کردند. آنها همیشه به‌صورت غیرمستقیم یا به روش‌هایی که خیلی مؤثر نبود، ارتباط داشتند. این مسائل برای صلح و امنیت جهانی بسیار بنیادین هستند. ما باید اطمینان حاصل کنیم که طرف‌ها با هم گفت‌وگو کنند. آنها حالا دقیقاً همین کار را می‌کنند.»
وی ادامه داد: «به همین دلیل است که این روند نباید شکست بخورد. ما نقش خود را نقشی حمایتی اما هم‌زمان حیاتی می‌دانیم. این اهمیت به‌ویژه به‌خاطر تعهداتی است که ممکن است درباره غنی‌سازی، یا حتی ادعاهایی درباره ابعاد نظامی یا فعالیت‌های دیگر مطرح شود. فراموش نکنید که این یک برنامه هسته‌ای پیشرفته و پیچیده است که باید نظارت شود.»
دیدگاه گروسی درباره نظارت آژانس و احتمال توافق جدید
گروسی با اشاره به اقدامات ایران در چارچوب قانون راهبردی مجلس (قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران) ادعا کرد که سطح نظارت آژانس از تأسیسات هسته‌ای ایران کافی نیست. وی افزود: «اگر طرفین به توافق برسند، ما می‌توانیم این نقش را ایفا کنیم. در واقع، ما می‌توانیم چسبی باشیم که این ساختار را مستحکم و یکپارچه نگه می‌دارد.»
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به پرسشی درباره موضوع غنی‌سازی در روند گفت‌وگوهای ایران و آمریکا گفت: «من نمی‌خواهم جزئیات مذاکرات آنها را افشا کنم. اما موضوع غنی‌سازی یک مسئله کلیدی و محوری در توافق است. طرفین گزینه‌های مختلفی را درباره این موضوع بررسی می‌کنند. اما چیزی که الان می‌توانم بگویم این است که فکر نمی‌کنم – حتی خود رئیس‌جمهور (دونالد) ترامپ و سناتور (مارکو) روبیو هم گفته‌اند – کسی به‌دنبال احیای برجام تحت نامی دیگر باشد.»
وی افزود: «شاید توافق جدید ساده‌تر و کم‌جزئیات‌تر باشد. به یاد دارید که برجام توافقی با بندهای زیادی بود، مثلاً اگر فلان اتفاق بیفتد، بعد چه شود، یا شامل بندهای غروب آفتاب (sunset clauses) و غیره. حتی ایرانی‌ها هم این را می‌گویند. پس بحث درباره برجام نیست، بلکه درباره چیزی تازه، شفاف و صریح است که به همه اطمینان دهد هیچ مسیری به‌سمت بمب وجود ندارد.»
گروسی در پاسخ به پرسشی درباره ادعای ساخت سلاح هسته‌ای توسط ایران، ادعاها درباره نگرانی از انباشت اورانیوم غنی‌شده در ایران را تکرار اما تصریح کرد: «این بدان معنا نیست که ایران اکنون سلاح هسته‌ای دارد. مخاطبان شما نباید این دو را با هم اشتباه بگیرند. ولی موضوع بسیار جدی است، چون هیچ کشور غیرهسته‌ای دیگری چنین کاری نمی‌کند.» وی ادامه داد: «البته طرفین می‌توانند این ذخایر را به‌سادگی از بین ببرند یا به خارج بفرستند. این بخشی از گفت‌وگوهای فنی ماست.»
گروسی در پاسخ به پرسش دیگری درباره نگرانی‌های ادعایی کشورهای غربی از برنامه هسته‌ای ایران مدعی شد: «ایرانی‌ها این موضوع را درک کرده‌اند. آنها برای همین در حال حاضر با جدیت بی‌سابقه‌ای وارد گفت‌وگو شده‌اند. من در سال‌های اخیر چنین سطحی از تعامل را ندیده بودم. این بهترین شانس ماست.»
وی در پایان مصاحبه با اشاره به محدودیت‌های زمانی موجود برای رسیدن به توافق گفت: «ما نمی‌توانیم اجازه دهیم این روند ماه‌ها بدون نتیجه ادامه پیدا کند. تهدید بازگشت تحریم‌ها از طریق مکانیسم ماشه نیز مطرح است، اما موضوع فقط این نیست. زمان کم است و همه طرف‌ها باید به‌روشنی بدانند این روند به کجا می‌رسد.»
به گزارش ایران من، برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران همواره تحت فشارهای سیاسی و اتهامات بی‌اساس غرب قرار داشته است. پیش از برجام، کشورهای غربی با امنیتی‌سازی این موضوع، تلاش کردند با ابزار تحریم و تهدید نظامی علیه ایران اقدام کنند، اما بسته‌شدن پرونده «ابعاد احتمالی نظامی» (PMD) در سال ۱۳۹۴ این بهانه را از میان برداشت.
ایران پس از امضای برجام به تمامی تعهدات خود پایبند ماند، اما آمریکا در سال ۱۳۹۷ به‌طور یکجانبه از توافق خارج شد و اروپا نیز نتوانست تعهدات خود را اجرا کند. در نتیجه، ایران در چارچوب حقوق برجامی خود، گام‌هایی در کاهش تعهدات برداشت.
مذاکرات احیای برجام در سال ۱۴۰۰ نیز به‌دلیل تعلل و زیاده‌خواهی‌های غرب به نتیجه نرسید.
با این وجود، ایران همچنان به تعامل دیپلماتیک و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه داده و تأکید کرده است که در صورت بازگشت طرف‌های مقابل به تعهدات خود، آماده احیای توافق است.
مذاکرات اخیر با ایالات متحده در عمان و رم، گفت‌وگوها با تروئیکای اروپایی در ژنو و جلسات سه‌جانبه در پکن نیز نشان‌دهنده تمایل تهران به حل‌وفصل موضوع از طریق دیپلماسی، مشروط به ارائه ضمانت‌های واقعی برای رفع تحریم‌هاست.
