سرویس خبری ایران من: در شرایط حساس کنونی، تنش‌های فزاینده میان ایران و آمریکا بر سر برنامه هسته‌ای ایران، چشم‌انداز روابط بین‌المللی در منطقه را تحت تأثیر قرار داده است. در این میان، موضع روسیه به عنوان یکی از متحدان نزدیک ایران، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. این گزارش به بررسی آخرین تحولات در این زمینه می‌پردازد.
موضع‌گیری روسیه درباره حمایت نظامی از ایران
در پی تشدید تنش‌ها پیرامون برنامه هسته‌ای ایران، مقام‌های روسیه اعلام کرده‌اند که در صورت وقوع حمله‌ای از سوی ایالات متحده علیه ایران، مسکو الزامی برای حمایت نظامی از تهران نخواهد داشت.
آندری رودنکو، معاون وزیر امور خارجه روسیه، روز دوشنبه در اظهاراتی تأکید کرد که هرگونه اقدام نظامی احتمالی آمریکا علیه ایران می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای منطقه به‌دنبال داشته باشد. با این حال، وی تصریح کرد که روسیه در چنین شرایطی برنامه‌ای برای مداخله نظامی ندارد، هرچند همکاری‌های نظامی میان دو کشور در سال‌های اخیر گسترش یافته است.
موضع آمریکا و مذاکرات هسته‌ای
این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، بار دیگر نسبت به ادامه برنامه هسته‌ای ایران ابراز نگرانی کرده و گفته است در صورت شکست مذاکرات، تهران باید منتظر تبعات سنگینی باشد.
آقای ترامپ روز دوشنبه در واشنگتن اعلام کرد که ایالات متحده در حال گفت‌وگو با ایران درباره برنامه هسته‌ای این کشور است. به گفته مقام‌های ایرانی، این مذاکرات به‌طور غیرمستقیم و از طریق یک واسطه در کشور عمان صورت می‌گیرد. تهران همواره بر صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای خود تأکید داشته است، اما کشورهای غربی نسبت به احتمال دستیابی ایران به توانمندی ساخت سلاح هسته‌ای ابراز نگرانی کرده‌اند.
در همین زمینه، حمیدرضا عزیزی، پژوهشگر ارشد مؤسسه SWP در آلمان، در گفت‌وگویی با نشریه نیوزویک گفته است که مقام‌های ایرانی از گذشته نسبت به احتمال عدم حمایت نظامی مستقیم از سوی روسیه آگاه بوده‌اند. وی افزود: «مسکو تمایل دارد از ورود به درگیری مستقیم میان ایران و آمریکا یا اسرائیل خودداری کند؛ به‌ویژه در شرایطی که همچنان در پی حفظ روابط دیپلماتیک با واشنگتن است.»
او همچنین به ملاحظات روسیه در قبال روابط با اسرائیل و برخی کشورهای عربی منطقه اشاره کرده و آن را عاملی دانست که بر سیاست‌های کرملین در قبال ایران تأثیر می‌گذارد. از نگاه تحلیل‌گران، تهران بیشتر به‌دنبال جلب حمایت سیاسی روسیه در نهادهای بین‌المللی، از جمله شورای امنیت سازمان ملل، است.
روابط سه‌جانبه ایران، روسیه و چین
ایران، روسیه و چین اخیراً مسیر مذاکرات سه‌جانبه‌ای را درباره مسائل هسته‌ای آغاز کرده‌اند؛ اقدامی که به‌زعم ناظران، با هدف تقویت جایگاه دیپلماتیک تهران صورت گرفته است.
روابط تهران و مسکو در سال‌های اخیر، به‌ویژه پس از آغاز جنگ در اوکراین، تقویت شده است. ایران پهپادهایی را در اختیار روسیه قرار داده که بر اساس گزارش‌ها، در حملات به زیرساخت‌های غیرنظامی اوکراین به‌کار گرفته شده‌اند. در دی‌ماه گذشته، ولادیمیر پوتین و مسعود پزشکیان، رؤسای جمهور روسیه و ایران، توافقی راهبردی را امضا کردند. با این حال، این توافق شامل تعهدات دفاعی مشترک در صورت حمله به یکی از طرفین نیست.
به گزارش شبکه سی‌ان‌ان، دور تازه‌ای از مذاکرات میان ایران و آمریکا قرار است از روز شنبه در عمان آغاز شود، اما جزئیاتی درباره سطح نمایندگی و ترکیب شرکت‌کنندگان منتشر نشده است. بنا بر برخی گزارش‌ها، استیو ویتکوف، نماینده ویژه آقای ترامپ در امور خاورمیانه، مسئول پیگیری این گفت‌وگوها خواهد بود.
آقای ترامپ در اظهارات اخیر خود، با اشاره به موضع اسرائیل، بار دیگر تأکید کرده که از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای جلوگیری خواهد کرد. وی با بیان اینکه “توافق بهتر از اقدام نظامی است”، هشدار داد در صورت شکست مذاکرات، پیامدهای سنگینی در انتظار تهران خواهد بود.
